Van zondag 8 mei 2022 tot en met donderdag 12 mei 2022 bracht de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid van het Vlaams parlement een werkbezoek aan Montpellier (Frankrijk) en Barcelona (Spanje).
Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove was erbij.

Eén keer per legislatuur doet elke commissie in het Vlaams parlement een buitenlands werkbezoek.
De Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid had gekozen om enkele goede voorbeelden te bezoeken rond de thema’s stadslandbouw en stedelijke voedselstrategie.

Steeds meer Europese steden, inclusief  Vlaanderen, beginnen na te denken over de impact, die zij (kunnen) hebben op de duurzaamheid van het voedselsysteem.
Een manier om dat te doen, is het uittekenen van een zogeheten stedelijke voedselstrategie, een proces waarbij wordt nagedacht over hoe het voedselsysteem kan worden veranderd en wat en wat er kan worden gedaan om die verandering te realiseren.

“Een bezoek aan Montpellier en Barcelona biedt de kans om de drijfveren voor stedelijke voedselstrategieën en het instrumentarium inzake landbouw -en voedselbeleid van lokale besturen te verkennen.
Naast een aantal werkbezoeken kregen we een aantal inleidende toelichtingen”, aldus Ludwig Vandenhove.

“In Montpellier bezochten we ‘Agriparc Mas Nouguier’ en ‘Agriparc Mas Mirabeau’.

Bij ‘Agriparc Mas Nouguier’ (bezocht maandagvoormiddag 9 mei 2022) ligt de focus op sociale en ecologische functies, er zijn geen commerciële landbouwactiviteiten. Het gaat in feite om een traditionele parkomgeving, die aangelegd is rond woonprojecten, waarbij ook ruimte is voor landbouw, een soort volkstuintjes en landbouw, die gezamenlijk door inwoners wordt beoefend voor zelfvoorziening. Het project biedt eveneens mogelijkheden tot tewerkstelling voor personen met een handicap, onder andere via de aanwezige wijnranken en een restaurant, waar de lokale producten verwerkt worden.

‘Agriparc Mas Mirabeau’ (bezocht maandagnamiddag 9 mei 2022) is er gekomen in de plaats van een geplande stortplaats.
Na protest van de bevolking kwam de stortplaats er niet en kocht de gemeente de grond.
De site wordt uitgebouwd tot een Pôle d’Excellence Agroécologique et Social (PEAS): een test- en voorbeeldruimte voor agro-ecologische landbouw.
De oude herenhoeve (‘mas’ in het lokale dialect) werd gerenoveerd om de verschillende nieuwe functies van het peri-urbane voedsellandschap een plek te bieden.

Op dinsdagvoormiddag 10 mei 2022 hebben we kennis kunnen maken met een private winkel, die louter landbouwproducten uit de (onmiddellijke) omgeving verkoopt.

In Barcelona -provincie en stad- bezochten we ‘Parc Agri del Baix Llobregat’ (op woensdag 11 mei 2022).
Het project is het grootste dat we bezocht hebben (3 300 hectaren) en staat bekend als het voorbeeld van een peri-urbaan voedsellandschap in Europa.
Het initiatief illustreert hoe een voedsellandschap een instrument kan zijn voor het beschermen, managen en ontwikkelen van landbouw nabij de stad.
De gronden werden ‘veroverd’ op de oorspronkelijke plannen om de luchthaven van Barcelona uit te breiden.
Rond het park verenigde zich  een consortium van lokale landbouwers, de landbouworganisatie en 14 lokale besturen, waarbinnen het landbouwpark valt.
Naast een management- en een ontwikkelingsplan beschikt het landbouwpark over een webportaal, waarmee de consument, de groot- of detailhandelaar contact kan opnemen met de boeren van het park. Zo kunnen het fruit en de groenten, die er geproduceerd worden direct aangekocht worden.
De producten uit het park krijgen een eigen merkstempel en er zijn een aantal restaurants, die exclusief met deze producten werken. (1)

In Barcelona hebben we nog het Catalaans parlement bezocht (op woensdag 11 mei 2022), waar we onder andere een gesprek hadden met de collega’s van de tegenhanger van onze parlementscommissie.

Van Brussel naar Montpellier en van Montpellier naar Barcelona hebben we per trein gereisd.
Bij die laatste verplaatsing was er een ongeluk op het spoor, waardoor we een gedeelte van de reis per bus hebben moeten doen.

Van Barcelona terug naar Brussel hebben we het vliegtuig genomen.

Je leert natuurlijk altijd iets van zo een (buitenlandse) studiereis, maar ik blijf er een koele minnaar van.
Ik probeer de voordelen altijd af te wegen tegenover de reactie van de burger op zulke initiatieven, zeker in deze tijden waarbij het krediet van de politiek steeds maar afneemt.

Mijn conclusies:
-we hebben een aantal mooie en leerrijke voorbeelden gezien;
-in Spanje en zeker in Frankrijk speelt de overheid, ook financieel, een veel grotere rol dan bij ons in Vlaanderen bij het uittekenen en opzetten van zulke initiatieven;
-in Vlaanderen is er nog een lange weg af te leggen om tot meer projecten van stadslandbouw en tot echte lokale voedselstrategieën te komen
-de toekomstige landschapsparken in Vlaanderen bieden een ideale gelegenheid om een aantal initiatieven qua stadslandbouw te ontwikkelen."

• (1)’Bezoek van de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid en een delegatie van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) aan Montpellier en Barcelona’, Intern document, mei 2022.
   
• Zie onder andere ook ‘Stadslandbouw’ van woensdag 11 mei 2022 op deze website.
   
• Foto’s: eigen foto’s.