De klimaatproblematiek:  momentum gebruiken, globaal beleid, lange termijnvisie, ons economisch systeem durven aanpakken en sociaal
“Dat zijn voor mij de kenmerken van een noodzakelijk beleid.
Er is echt geen tijd meer te verliezen”, aldus gewezen gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur Ludwig Vandenhove.

Op zondag 2 december 2018 was er de klimaatmars ‘Change the Climate’ in Brussel met om en bij de 65 000 inwoners. (1)
Het scholierenprotest rond de klimaatproblematiek en de luchtvervuiling blijft aanhouden.
Een goede zaak: jongeren, die zich maatschappelijk willen engageren.
Akkoord, spijbelen valt niet goed te keuren en dat specifieke aspect moet gekanaliseerd worden, maar is op dit moment ‘ondergeschikt’ aan ‘het hogere belang’.
Het momentum is er nu om doortastende maatregelen te nemen en aan  de bevolking te ‘verkopen’.
De politiek moet nu durven doorduwen.

Het moet gaan om een globale en lange termijnaanpak,  waarbij regelmatig  evaluatie en bijsturing nodig is.
Ik wil mij niet uitspreken over het inhoudelijke, maar qua aanpak kan het voorbeeld van Nederland tellen.
Bij onze Noorderburen ligt een rapport op tafel met 600 maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te halveren. (2)
Ik denk aan iets gelijkaardigs voor de federale staat België en de gewesten.
De diverse parlementen moeten hier een belangrijke rol in spelen, zodat heel het proces democratisch gelegitimeerd is.
Ik heb al een aantal keren gepleit voor een herfederalisering van een aantal bevoegdheden.
Energie, een aantal klimaatmaatregelen, een aantal natuurdossiers behoren daar voor mij zeker bij. (3)
Hier eerder ‘toevallige’ grenzen laten spelen is helemaal niet logisch.
De CO2 –problematiek en de luchtvervuiling eindigen niet aan de grenzen van een gewest. Maar het lijkt mij niet opportuun om hier nu een discussie over te voeren met het risico dat de essentie vergeten wordt en we vervallen in een debat over verder federaliseren, herfederaliseren of zelfs confederalisme.
Ik ben eerder voor een pragmatische aanpak.
Het is maar één idee en alle andere zijn welkom: waarom geen interparlementaire commissie over het federaal parlement en de gewesten heen? Zo is er voldoende democratische inbedding.
Ik weet dat het politieke bedrijf inmiddels sterk geëvolueerd is, maar waarom hier niet teruggrijpen naar de manier van werken met het Cultuur – en het Schoolpact? Dromen mag , neen, moet zelfs in de politiek.
In Nederland is er gewerkt via het beleidsadviesbureau Ecorys.
Persoonlijk denk ik dat onze diverse betrokken administraties voldoende know how hebben en diverse voorstellen gedaan hebben om zelf een coördinerende rol te spelen, maar uiteraard moet dit praktisch bekeken worden. Bovendien is er de enorme kennis van een aantal middenveldorganisaties (bijvoorbeeld Bond Beter Leefmilieu (BBL), Greenpeace, Natuurpunt).
Het geheel moet een visie inhouden waar we willen eindigen door het formuleren van duidelijke doelstellingen en hoe we daar willen geraken met korte, halflange en lange termijnmaatregelen.
Die globale visie kan uit verschillende deelplannen, in functie van specifieke thema’s, bestaan.

De klimaatproblematiek hangt sterk samen met onze manier van leven en met ons economisch kapitalistisch systeem.
Zolang we niet bereid zijn dit te aanvaarden, zullen we er niet uit geraken. Het gaat hier nochtans niet om een politiek of een maatschappelijk probleem zoals een ander.
Aan deze problematiek moet systematisch gewerkt worden, dit gaat niet meer voorbij.
We zullen ons moeten aanpassen, klimaatadaptatie. (4)
Waar we uiteindelijk toe moeten komen, is een andere vorm van taxatie en een andere vorm van berekening van het Bruto Binnenlands Product (BBP).
Minder belastingen op arbeid en in de plaats daarvan belastingen op CO2-uitstoot en gebruik van grondstoffen en werken met een BBP dat rekening houdt met vervuiling, inbreuken op het klimaat, etc.
Dat is dé manier om meer lokaal werk te creëren en tegelijk minder het milieu te vervuilen en de omgeving te belasten. (5)
Moet de economie jaarlijks groeien in de traditionele betekenis van het woord?
Waarom durft de politiek dat niet te zeggen? Aan politiek doen betekent toch het algemeen belang dienen.
Burgers verbieden om  kerstbomen te verbranden, ook al is het een jarenlange traditie, is te verdedigen. Burgers aanzetten om minder vlees te eten, is evenzeer verdedigbaar. Net zoals burgers aanzetten om meer het openbaar vervoer te gebruiken of hen bewust te maken van de grote ecologische voetafdruk van hun huisdier. Maar dat en vele andere concrete maatregelen zijn niet meer  te verdedigen als er bijvoorbeeld niets gebeurt aan het aantal vluchten, het aantal en de omvang van verplaatsingen van vrachtschepenen en het feit dat gebruikers van het openbaar vervoer moeten betalen om hun auto te parkeren in de buurt van stations. En dit zijn maar enkele voorbeelden.
Klimaatadaptatie zal maar mogelijk zijn als we als maatschappij in het Westen bereid zijn er ons bij neer te leggen dat we naar een ander model moeten in plaats van uit te gaan van een Bruto Nationaal Product (BNP) dat jaarlijks groeit. En als we bereid zijn om te aanvaarden dat de overheid meer dwingende maatregelen oplegt.
Oei, nu wordt het opletten dat ik niet beschuldigd wordt van heiligschennis of zelfs van communistische sympathieën.
Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten noemt dat dan ‘betuttelen’.
Benieuwd of hierop de blauw groene as, die in Vlaanderen stilaan aan het groeien is, niet zal breken.

Last but not least het sociale.
Ik kan het niet beter verwoorden dan Gouverneur Herman Reynders deed tijdens de nieuwjaarsreceptie voor de Limburgse gestelde lichamen op woensdag 10 januari 2019. (6)
“Als wij straks onze klimaatdoelstellingen willen halen, dan zullen we daarbij niet alleen ambitieuzer moeten zijn, maar ook rechtvaardiger.
Klimaatrechtvaardigheid zal een nieuw begrip worden. Want in de kern is de klimaatontwrichting onrechtvaardig.”

• (1) Zie onder andere ook ’65 000 mensen op klimaatmars ‘Change the Climate’ van dinsdag 4 december 2018 op deze website.
• (2) ’Nederland groen gidsland voor België’ in De Standaard van zaterdag 22 december 2018, online.
• (3) Zie onder andere ook ‘PLAN BE: ik ben er voor!’ van maandag 18 augustus 2016 op deze website.
• (4) Klimaatadaptatieplan Limburg 2017, een uitgave van de deputatie van de provincieraad Limburg.
• (5)’ Voluit voor een duurzaam Limburg, Inspiratie voor een klimaatneutrale provincie’, een uitgave van de deputatie van de provincieraad Limburg.
• (6) Zie onder andere ook ‘Een rechtvaardig klimaatbeleid: akkoord met Gouverneur’ van donderdag 10 januari 2019 op deze website.