De Vlaamse regering heeft een zogeheten 5 sporenbeleid uitgetekend om tot ‘een moderner personeelsbeleid’ voor de Vlaamse overheid te komen.

Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove werd uitgenodigd als spreker voor de algemene vergadering van de Algemene Centrale van de Openbare Diensten (ACOD) binnen cv De Watergroep Limburg op donderdag 9 december 2021 om zijn reacties te geven op dit plan van viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers.

De toelichting vond online plaats via Teams.
“Ik zat op verplaatsing bij PXL-Congress, Elfde-Liniestraat 23A in Hasselt, omdat ik uitgenodigd was op het etentje ter gelegenheid van de pensionering van Sonja Lavreysen, de secretaresse van algemeen directeur Ben Lambrechts.
Sonja was jarenlang een collega van mij bij SP Limburg, nu VOORUIT Limburg.

Op een bepaalde periode in uw leven wordt je regelmatig uitgenodigd voor pensioenfeestjes. Maar ook dat gaat voorbij… “, aldus Ludwig Vandenhove.

Hieronder kan u het schema vinden dat ik gebruikt heb bij mijn uitéénzetting.

-Bedankt voor de uitnodiging. Zo een gedachtewisseling zou natuurlijk beter live plaatsvinden. Maar we zijn nog niet verlost van Corona.

-Debat(ten) over 5 sporenbeleid moet(en) nog gebeuren in het Vlaams parlement.

Alleszins staat VOORUIT achter de standpunten van de Algemene Centrale van de Openbare Diensten (ACOD), zeker wat de vaste benoemingen betreft.
Voorbeeld: de algemeen directeurs, de vroegere secretarissen bij de gemeentebesturen.

Het is belangrijk dat ACOD en VOORUIT hierover overleg (blijven) hebben. Je mag mij altijd ‘bevoorraden’ met vragen en/of suggesties, doen andere ACOD-sectoren ook.

Zal behandeld worden binnen de Commissie Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering, gevolgd door collega Kurt De Loor.
Heeft er al twee vragen rond gesteld: enerzijds over de beperkingen/de mogelijkheden om na 65 jaar aan het werk te blijven, anderzijds over het gebrek aan doorgroeimogelijkheden voor statutaire ambtenaren van de Vlaamse overheid.

Net zoals de vakbonden, staat tot nu toe het Vlaams Parlement langs de kant.

-Enkele algemene bedenkingen:

(1)waarom wordt het specifieke van een openbare dienst niet meer erkend?
Openbare dienstverlening is iets anders dan een privébedrijf. Termen uit de private sector -‘holding’- worden toch zo graag gebruikt;
(2)past in de tendens van de afbouw van de overheid;
(3)past binnen de evolutie om steeds meer te privatiseren en/of om mee te gaan in de toenemende privatiseringstendens. Bijvoorbeeld spreken over ‘holding’ in de tekst van de Vlaamse regering (zie hoger). Ik merk dat ook in de gemeentebesturen.
De Lijn is op dit ogenblik het meest sprekende voorbeeld van die tendens tot privatisering.
(4)privatiseren kan nooit goedkoper zijn, tenzij misschien bij beperkte, technische aangelegenheden en/of zeer specifieke taken.
De bedoeling van een privaat bedrijf blijft winsten maken, niet een goede dienstverlening in het kader van het openbaar nut. Precies daarom zouden bepaalde voorzieningen openbaar moeten blijven (bijvoorbeeld elektriciteit - had nooit geprivatiseerd mogen worden, is nog nooit zo duur geweest sedert het zogezegd doorbreken van het monopolie - of water, belangrijk voor de volksgezondheid).
(5)waarom krijgt de administratie niet meer de kans om zich te specialiseren in plaats van private firma’s in te schakelen? Dat geldt zeker ook voor de opleidingen. Wat een contrast met bijvoorbeeld Frankrijk.
‘Civil servants’ moet je maken, een positieve ingesteldheid ten aanzien van de overheid moet je ‘kweken’. Het gaat niet enkel over het aantal ambtenaren, het gaat eveneens over een kwalitatieve benadering van de overheid en de administratie.

-5 sporenbeleid

+uitgangspunt is minder vast benoemen en meer contractueel te werven.
VOORUIT is hier niet mee akkoord, het is een verkeerd uitgangspunt.
VOORUIT blijft voor vaste benoemingen bij de overheid, vergeet uitspraak Hannelore Goeman van enkele weken geleden over het onderwijs;
+de Vlaamse regering wil het beleid van de vorige Vlaamse regering(en) verderzetten om de arbeidsvoorwaarden van de statutaire en contractuele personeelsleden meer op elkaar af te stemmen;
+nota van de Vlaamse regering, die tot nu toe bekend is, bevat eerder algemene principes qua personeels- of humanresourcesbeleid in plaats van concrete voorstellen.
Dat kan positief zijn en biedt de mogelijkheid om over concrete maatregelen nog te overleggen, te onderhandelen, te debatteren. Maar het kan ook precies de bedoeling zijn om te blijven steken in die algemene bewoordingen om onder dat mom concrete acties door te voeren. Dus moeten vakbonden en het Vlaams parlement op hun hoede blijven;
+(1)rechtspositie, (2)loopbaan- en beloningsbeleid, (3)ziekteregeling en re-integratie, (4) pensioen, (5)uitstroming;
+het gehele 5 sporenbeleid gaat op 1 januari 2023 in ‘na onderhandelingen met de vakorganisaties’, maar ‘hiervan kan afgeweken worden voor specifieke maatregelen indien het algemeen kader over de 5 sporen gefinaliseerd is’. Ook hier geldt weer opletten!

-‘Wie voor 1 januari 2023 statutair in dienst is, blijft statutair in dienst, ook bij een eventuele bevordering. Statutaire personeelsleden kunnen ook na 1 januari 2023 vrijwillig kiezen voor contractuele tewerkstelling.’
Dubbelzinnig! En zo staan er nog een aantal zaken in de tekst van de Vlaamse regering.
Zou beter meer gedetailleerd worden.

-Nog zoiets dubbelzinnig: ‘De concrete invulling van de gezagsfuncties wordt verder uitgewerkt via onderhandeling. Dit resulteert in een gesloten lijst van gezag functies en een procedure om de lijst actueel te houden.’
Wat wordt begrepen onder die gezagsfuncties?
Kan die definitie evolueren?

-Loopbaan beleid: ‘de drempels voor interne mobiliteit worden zoveel mogelijk weggewerkt’.
Doe mij denken aan wat nu al van toepassing is bij de lokale besturen. En er zijn nog gelijkenissen op dat vlak.
Belangrijk dat er geleerd wordt uit de ervaringen van de collega’s van de Lokale en Regionale Besturen (LRB). Misschien ook vergelijken met de federale overheid, tenminste voor de positieve maatregelen.

-Beloningsbeleid: ‘de focus ligt op een opwaardering van de verloning tussen het 5^de en 15^de jaar van de loopbaan bij de Vlaamse overheid’.
Vanwaar komt dat 5^de en dat 15^de jaar? Wat met de leeftijd en/of de anciënniteit?
Permanente feedbackcultuur, mogelijkheid tot tegenspraak, onder verwachting: opletten met de uitwerking, is sterk afhankelijk van de persoonlijke interpretatie van de leidinggevenden.
‘Het vernieuwde beloningsbeleid leidt tot een volledige harmonisering van de salarisschalen tussen statutaire en contractuele personeelsleden’: waarom niet kiezen voor ‘het beste van de twee werelden?
Vergelijking met de werkomstandigheden in sommige Europese Unie (EU)-landen ten opzichte van hier.
Enkel relevante ervaring voor de functie wordt gevaloriseerd.

-Re-integratie
Preventief welzijnsbeleid en werkbaar werk.
‘De entiteiten verankeren het re-integratiebeleid via de werking van de Entiteitsre-integratiemedewerkers (ERM’s)’: weer een functie bij.
Is dat bestaand of nieuw aan te werven personeel?
Belangrijk dat dat geïntegreerd is binnen een algemeen beleid, mag niet op zich staan, is langs elkaar doorwerken.  Bijvoorbeeld de maatregelen van de federale overheid samen met de mutualiteiten.
Uiteraard heeft dit te maken met de moeilijke staatsstructuur van België.
Ziekteregeling: ‘daarbij zal het contractuele stelsel principieel het uitgangspunt vormen’.
Waarom niet het beste van de twee stelsels kiezen?

-Spoor uitstroom
Interne arbeidsmarkt, in eerste instantie binnen de eigen entiteit, in tweede instantie binnen het grotere geheel van de Vlaamse overheid, bijvoorbeeld via herplaatsing.
Vind ik eerder positief.
Voldoende stappen bij een ontslagbeslissing?

-Spoor pensioen
‘Een systeem waarin werken niet langer administratief afgeremd, maar wel gestimuleerd wordt voor gemotiveerde en performante personeelsleden’.
Twee kanten van dezelfde medaille, maar nu met de krapte op de arbeidsmarkt verdedigbaar.
Ik zou het genuanceerder formuleren, afhankelijk van de socio-economische situatie.

-Ben principieel tegen interimarbeid bij de overheid (zie beslissing gemeenteraad Sint-Truiden op maandag 29 november 2021).
Staat hier niets van in, maar wou het meegeven, want past in diezelfde filosofie van de Vlaamse overheid.

-‘Is er te veel overheidspersoneel?’, www.dewereldmorgen.be, dinsdag 16 april 2013.
Vakbonden zouden zich niet mogen laten verdelen (‘verdeel en heers’).

-‘Wendbaar en werkbaar werk?’, www.ludwigvandenhove.be, woensdag 1 februari 2017.

• Zie onder andere ook ‘Vakbond en partij moeten meer praten met elkaar’ van zaterdag 19 september 2020 op deze website.
   
• Foto: dewatergroep.be.