“Vorige week werd het jaarboek 2012 ‘Armoede en sociale uitsluiting’ gepubliceerd.”, zegt titelvoerend burgemeester Ludwig Vandenhove.

Aan de hand van onderzoek van het Centrum voor Ongelijkheid, Armoede, Sociale uitsluiting en de Stad van de Universiteit Antwerpen (UA) (OASeS) komt het jaarboek tot 3 conclusies:
1. Nieuwe armen redden het niet.
2. Kloof tussen arm en rijk nog nooit zo groot.
3. Lokale besturen moeten iets doen (1).

Naar aanleiding van deze publicatie pleit vice-minister president van de Vlaamse regering Ingrid Lieten ervoor om een specifieke bevoegdheid ‘armoede’ toe te kennen binnen alle colleges van burgemeester en schepenen, die van start gaan op dinsdag 1 januari 2013.
Ik ben het daar volmondig mee eens, maar om dit niet te beperken tot louter een signaal of een symbolische actie, kortom om tot echte resultaten te leiden, moet er meer gebeuren.

Armoede moet horizontaal over alle bevoegdheden heen aangepakt worden.
Om dit concreet gestalte te kunnen geven, moeten er bestuursmatig minimum 2 afspraken gemaakt worden.

Ten eerste moet er bekeken worden, op basis van een plan (inhoudelijk en qua methodiek), hoe de bevoegde schepen of burgemeester zou kunnen tussenkomen in andere beleidsdomeinen zonder dat dit aanleiding geeft tot interne politieke problemen.
Elke schepen beheert in een gemeente of stad haar of zijn bevoegdheid nog al persoonlijk.
Dat is nu éénmaal politiek en zelfs één van de uitgangspunten van gemeentelijke democratie.
De praktische ervaring tot nu toe leert dat de uitoefening van dit soort beleidsoverschrijdende  bevoegdheden, zoals duurzaam beleid en/of integrale veiligheid, niet zo evident is.
Dit veronderstelt een andere aanpak en zelfs een andere politieke cultuur (2).

Ten tweede zou er een minimumnorm moeten vastgelegd worden qua financiële middelen over alle bevoegdheidsdomeinen heen (huisvesting; integratie; onderwijs; tewerkstelling; etc.) om te besteden aan echte armoedebestrijding.
Ik vergelijk dit met de 0,7% -norm, die internationaal afgesproken is qua ontwikkelingssamenwerking. In de stad Sint-Truiden heb ik dit bijvoorbeeld uitgewerkt tijdens de huidige legislatuur, waarbij het de bedoeling was 0,7% van de begroting te besteden aan de items duurzaam beleid, integratie en ontwikkelingssamenwerking (3).
Er zou zo een norm kunnen uitgewerkt worden – of diverse normen in functie van de belangrijkheid en de grootte van gemeenten en steden – op Belgisch of Vlaams niveau.
Het OASeS zou hiertoe, met andere onderzoeksinstellingen, de aanzet kunnen geven.
Zulke norm zou richtinggevend zijn, niet verplicht.
De gemeentelijke democratie moet nu éénmaal gerespecteerd worden.

Gemeenten/steden staan het dichtst bij de bevolking en moeten dus zeker bezig zijn met het toenemend probleem van de armoede. Maar dit mag de andere niveaus niet beletten of beter vrijpleiten om hun verantwoordelijkheid te ontlopen.
Dezelfde principes als hier hoger aangehaald gelden voor het federale niveau, het Vlaamse niveau en de provinciale niveaus. In Limburg bijvoorbeeld menen wij dat de gouverneur vanuit zijn functie het best geplaatst is om hier de nodige initiatieven rond te nemen.

De politiek moet zijn verantwoordelijkheid nemen inzake de toenemende  armoedeproblematiek, maar ook de bevolking moet hiertoe nog meer gesensibiliseerd worden, zeker in deze moeilijke economische tijden.
Als politiek moeten wij de burger duidelijk maken dat wij het in België en zeker in Vlaanderen nog altijd (zeer) goed hebben en dat onze levensstandaard hoog genoeg is om ervoor te zorgen dat de armoede bij ons beheersbaar is als wij maar voldoende solidariteit opbrengen.
Als we maar willen herverdelen.

Zie ook de teksten ‘Minister Ingrid Lieten bezoekt Sint-Truiden’ van 14 september 2012 en ‘Armoederisico bij de Sint-Truidense senioren’ van 3 december 2012 op deze website.

(1) ‘Armoede en Sociale Uitsluiting’, Jaarboek 2012, Centrum voor Ongelijkheid, Armoede, Sociale uitsluiting en de Stad van de Universiteit Antwerpen (UA) (OASeS), Leuven/Den Haag, http://www.mi-is.be/sites/default/files/doc/persconferentie_fedjb_perstekst_nl_12.01.12.pdf
(2) ‘Debat ten gronde over de financiering van gemeenten en steden’, www.ludwigvandenhove.be, 2 februari 2012.
(3) ‘Sint-Truiden kiest voor de 0,7-norm!’, www.ludwigvandenhove.be, 6 februari 2008