Onder deze titel verscheen een artikel in het tijdschrift ‘Politiejournaal’ (Uitgeverij Politeia, nr. 2, februari 2010) van de hand van burgemeester - federaal volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove.

Dit artikel zal binnenkort, weliswaar onder een aangepaste vorm, ook verschijnen in Handboek Politiediensten van uitgeverij Kluwer en in de publicatie naar aanleiding van de Security Day 2010 van de NMBS-Holding ‘Het beleid op vlak van samenwerking: het veiligste station van Vlaanderen’ op dinsdag 9 februari 2010.
Zie ook de tekst Sint-Truiden als voorbeeld van (een) veilig(e)ste stationsomgeving! van 3 maart 2010 op deze  website.

 

Hieronder vindt u de integrale versie van het artikel.

 

 

Sint-Truiden werkt aan het veiligste station van Vlaanderen!

De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken wil van het station van Sint-Truiden het veiligste van Vlaanderen maken.
De bedoeling is om de veiligheid en de leefbaarheid in de stationsomgeving van Sint-Truiden verder te verhogen door de aanpak van de overlast en door het verbeteren van de infrastructuur.
Dit project is opgenomen in het zonaal veiligheidsplan 2009-2012 van de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken als onderdeel van het lokaal geïntegreerd leefbaarheidsplan (1).

 

 

Integrale veiligheid

 

 

De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken werkt als gemeenschapsgerichte politie intens aan een integraal veiligheidsbeleid onder de regie van de burgemeester.
Uit wat volgt, merkt u dat de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken de vijf pijlers van de gemeenschapsgerichte politiezorg in de praktijk toepast.
Het stationsproject is een voorbeeld van de externe gerichtheid.
Vanuit haar maatschappelijke integratie en dienstverlenende houding weet de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken wat er in Sint-Truiden leeft.
In haar zorg voor veiligheid en leefbaarheid gaat zij een partnerschap aan met de bevolking en met tal van (overheids)instanties.
De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken legt verantwoording af over haar aandeel in de integrale veiligheidsaanpak in de stationsomgeving.
Er wordt probleemoplossend gewerkt door allerlei mogelijke oorzaken van (on)veiligheid en (on)leefbaarheid te analyseren en van daaruit anticiperend op te treden.
Haar bekwame betrokkenheid uit zich in de deskundige en geëngageerde aanpak van de problemen van veiligheid en leefbaarheid.

 

 

Overlast en gecontroleerde opmerkingen

 

 

Uit een recente analyse van de geregistreerde meldingen bij de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken blijkt dat ruim 4 op 10 meldingen te maken hebben met vormen van overlast (2).
Om deze problemen aan te pakken, volstaat een strafrechtelijke aanpak niet en moeten andere, bijkomende oplossingen worden gezocht.

 

 

Sinds 2003 bestaat er hiervoor het systeem van de gecontroleerde opmerkingen.
Dit is een meldingssysteem dat door de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken is uitgewerkt om meldingen over subjectieve (on)veiligheid en overlast van de burgers, allerlei instanties, instellingen en verenigingen, scholen, de lokale politie, de gemeenschapswachten, de burgemeesters en andere politici, etc. te registreren en op te volgen door een oplossing trachten te bieden.
In 2008 waren er 4952 gecontroleerde opmerkingen (3): de meeste gingen over sluikstorten, zwerfvuil, onverzorgde ruimtes, schade aan het wegdek en gebreken aan de openbare verlichting.
Door de gerichte samenwerking met alle stadsdiensten wordt er dankzij dit systeem jaarlijks ruim 95% van deze meldingen opgelost.
Deze bijkomende informatie, naast de traditionele input via meldingen en interventies, laat het politiekorps en de preventiedienst toe nog beter in te spelen op de specifieke problemen op buurtniveau, die de veiligheid en leefbaarheid van de burger beïnvloeden.

 

 

Station Sint-Truiden

 

 

 

 

 

Het station van Sint-Truiden is een drukbezochte plaats.
Dagelijks pendelen er ongeveer 2200 mensen naar en van het werk, vinden scholieren een aansluiting per bus en/of trein om één van de vele scholen in Sint-Truiden aan te doen en komen toeristen en anderen er om Sint-Truiden te bezoeken.
De stationsomgeving is een drukke invals- en uitvalsweg van en naar het centrum van de stad.
In de onmiddellijke omgeving van het stationsplein liggen een fitnesscentrum, een rusthuis, een verzorgingscentrum voor kinderen en volwassenen met een leer- of gedragsprobleem, een drukbezochte krantenwinkel, een bowlingcentrum, een snookerzaak en enkele horecazaken, waaronder cafés, een frituur en een pitazaak.
De bussen van De Lijn hebben er hun stelplaats en vertrekbasis.
Er is druk verkeer van reizigers, die gebruik maken van de kiss-and-ridezone.
De taxi’s hebben een eigen wachtzone op het stationsplein.
Er is een parkeerplaats voor 180 voertuigen en 140 fietsen.
Recent werd er een fietspunt geopend op het stationsplein. Dit fietspunt is meer bepaald een sociaal economieproject dat door de v.z.w. Basis (4) wordt uitgebaat.
Hier kunnen kleine herstellingen worden uitgevoerd aan de fietsen van reizigers en kan een fiets gehuurd en/of gekocht worden.
In de toekomst zal het fietspunt ook een bewaakte fietsenstalling aanbieden.

 

 

Veilig station

 

 

Een analyse van de geregistreerde feiten leert dat fietsdiefstallen en gauwdiefstallen het meest gemeld worden in de stationsbuurt van Sint-Truiden.
Bij wijze van vergelijking worden de totale gemiddelde cijfers voor de periode 2005-2008 voor de hele politiezone Sint -Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken per item weergegeven.
Hieruit blijkt dat het aantal geregistreerde feiten voor fiets- en gauwdiefstallen in de stationsomgeving verhoudingsgewijs erg hoog is ten opzichte van de hele zone.

 

 

Geregistreerde feiten voor de periode 2005-2008 (gemiddeld)

 

 

 

 

	Stationsbuurt	Totaal voor de zone
Fietsdiefstal	42	162
Gauwdiefstal	34	87
Verkeersovertreding	22	Niet vergelijkbaar
Openbare dronkenschap	25	148
Vandalisme op voertuigen	4	231

 

Deze vergelijking gaat niet op voor het aantal verkeersovertredingen.
Dit aantal is in de stationsbuurt relatief laag aangezien het hier bijna enkel gaat over het verkeerd parkeren op de kiss-and-ridezone.
De registraties van openbare dronkenschap hebben betrekking op de klassieke processen-verbaal (pv’s) en niet op de gemeentelijke administratieve sancties (GAS).
Wat het aantal feiten van vandalisme betreft, wordt de aandacht toegespitst op de voertuigen aangezien dit de meest geregistreerde vorm van vandalisme is in de stationsbuurt.

 

 

 

 

Uit de analyse van de gecontroleerde opmerkingen blijkt dat er vooral specifieke meldingen zijn rond overlast, die veroorzaakt wordt door zwerfvuil, door parkeerproblemen bij het ophalen en afzetten van reizigers, door hondenpoep en kauwgommen op de grond en door vechtpartijen tussen jongeren.

 

 

Peilen naar de subjectieve veiligheidsgevoelens 

 

 

De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken heeft in maart 2009 een representatieve bevraging georganiseerd bij de gebruikers van het station van Sint-Truiden.
Dankzij de samenwerking met de Provincie Limburg Opleiding en Training (PLOT), de provinciale politieschool, zijn aspirant-inspecteurs ter beschikking gesteld om deze bevraging op het terrein mogelijk te maken.

 

 

Er werden 780 enquêtes afgenomen, waarvan 385 mannen en 395 vrouwen in alle leeftijdsgroepen.
Driekwart van de ondervraagden gebruikt het station dagelijks.
Het overgrote deel van de ondervraagden komt met de bus (33%) of met de wagen (31%) naar het station, anderen komen te voet (15%), met de fiets (13%) of met de trein (8%).

 

 

Uit deze bevraging blijkt dat 8 op de 10 reizigers zich veilig tot zeer veilig voelen in de stationsomgeving.
15% voelt zich eerder onveilig en 3% zegt zich onveilig te voelen.

 

 

16% procent van de ondervraagden zegt ooit slachtoffer te zijn geweest van een misdrijf.
De meest gemelde criminaliteitsvormen zijn fietsdiefstallen en vandalisme (vooral aan voertuigen), gevolgd door gauwdiefstallen en bedreigingen.

 

 

Het zwerfvuil is het meest storende element in de stationsomgeving. Ook hangjongeren en de staat van de parking en de tunnel, die de perrons met elkaar verbindt, zorgen voor ongenoegen. De ondervraagden vinden tevens dat de fietsenstallingen en de kiss-and-ridezone zouden moeten verbeteren.

 

 

Volgens de ondervraagden kan meer politietoezicht een oplossing bieden, maar zijn een beter onderhoud en een betere verlichting zeker zo belangrijk.

 

 

Samenwerking werpt vruchten af

 

 

Tijdens de opstartvergadering van het project op 19 september 2008 heeft de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken haar actieplan voorgesteld aan alle projectpartners en concrete werkafspraken gemaakt.
Hiervoor werkt de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken samen met de Nationale Maatschappij van de Belgische Spoorwegen (NMBS) en haar veiligheidsdienst Securail, de spoorwegpolitie, De Lijn en haar dienst Lijncontrole, de taxibedrijven, het fietspunt en bepaalde stadsdiensten (vooral de groendienst en de reinigingsdienst).

 

 

Realisaties

 

 

Dankzij deze integrale en geïntegreerde aanpak zijn er praktische afspraken gemaakt en tal van acties ondernomen. 

 

 

De Lijn

 

 

De Lijn heeft haar uurrooster aangepast, waardoor de schoolbussen tijdens de ochtendspits korter na elkaar vertrekken. Hierdoor blijven de jongeren niet rondhangen in de stationsbuurt en worden zij sneller naar de scholen gebracht.
De Lijn heeft personeelsleden opgeleid tot veiligheidsagent om de veiligheid bij de op- en afstapplaatsen en op de bussen te verhogen.
Er zijn concrete afspraken gemaakt zodat deze veiligheidsagenten steeds beroep kunnen doen op de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken.

 

 

De NMBS

 

 

De NMBS heeft ook veiligheidsagenten opgeleid, die toezicht houden op de trein en op het perron.
Dankzij de pioniersrol, die de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken en de stad Sint-Truiden vervullen in de integrale aanpak van de stationsomgeving, werd er een intentieverklaring opgesteld door de veiligheidsdienst van de NMBS met concrete afspraken rond de informatie-uitwisseling tussen de projectpartners. Deze tekst dient inmiddels als basis voor een nationale intentieverklaring met alle andere treinstations en gemeenten/steden, waar de verbetering van de veiligheid en de leefbaarheid aandachtspunten zijn.

 

 

De NMBS zal de infrastructuur verder verbeteren door de reizigerstunnel beter te verlichten en door bijkomende banken en vuilbakken te plaatsen aan het stationsgebouw.
Het stationsgebouw zal vanaf 1 maart 2010 niet meer toegankelijk zijn tussen 22.00 uur en 06.00 uur om te voorkomen dat mensen blijven rondhangen in het station.

 

 

Bijkomende taxistandplaatsen

 

 

Om de vlottere doorgang van het verkeer te realiseren, werden er twee bijkomende taxistandplaatsen ingericht in de directe omgeving van het stationsplein. Hierdoor is de bestaande kiss-and-ridezone beter bereikbaar geworden en kan het verkeer beter circuleren.

 

 

Stadsdiensten Sint-Truiden

 

 

De stadsdiensten zorgen er samen met de NMBS voor dat de reizigersparking wekelijks gereinigd wordt.
Alle vuilnisbakken op het stationsplein worden dagelijks leeggemaakt en het zwerfvuil wordt regelmatig opgeruimd.
De preventiedienst heeft een originele kauwgompaal met oude schoenen, die regelmatig vervangen worden (als het ware een kunstwerk!), op het stationsplein geplaatst, waardoor iedereen wordt aangespoord om haar/zijn kauwgom niet zomaar op de grond te gooien en zet ook de acties voort in de strijd tegen de fiets- en andere diefstallen, zwerfvuil en hondenpoep.

 

 

v.z.w. Basis: het fietspunt

 

 

Op 28 april 2009 is het fietspunt aan het station geopend.
Hier wordt toezicht gehouden op de fietsen en kunnen kleine herstellingen uitgevoerd worden. Er kunnen ook fietsen gehuurd en/of gekocht worden.
Er wordt momenteel bekeken in hoeverre het fietspunt kan instaan voor de bewaking van een nieuwe fietsenstalling, die door de NMBS en de stad Sint-Truiden zal aangelegd worden. Tevens wordt onderzocht in welke mate toeristen, al dan niet aanvullend op het huidige aanbod via Toerisme Sint-Truiden op de Grote Markt, er in de toekomst fietsen zullen kunnen huren om Haspengouw en/of Sint-Truiden per fiets te verkennen.
Eenmaal per jaar organiseert de preventiedienst specifieke graveeracties tegen fietsdiefstallen aan het station van Sint-Truiden. Daarnaast kan iedereen haar/zijn fiets op de derde zaterdag van iedere maand in het preventiehuis laten graveren.
Sedert de officiële opening van het fietspunt (op 1 juli 2009) gebeurt dit in nauwe samenwerking met de v.z.w. Basis.

 

 

Gemeenschapswachten

 

 

De gemeenschapswachten voeren dagelijks gerichte patrouilles uit en sensibiliseren en informeren hierbij de bevolking. Zij zijn ook dagelijks aanwezig en aanspreekbaar als zij tijdens hun ronde de bussen van De Lijn (gratis, aangeboden door De Lijn), gebruiken. Tevens melden de gemeenschapswachten alle problemen via het systeem van de gecontroleerde opmerkingen van de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken.

 

 

Lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken

 

 

In september 2008 werd een nieuw politiereglement goedgekeurd 'over de openbare rust en netheid, veiligheid en gemak van doorgang' dat voor de hele politiezone toepasbaar is.
Hierdoor kunnen bepaalde overlastvormen via het systeem van de GAS worden beboet.
Om de overlast, die veroorzaakt wordt door openbare dronkenschap tegen te gaan, werd op 1 mei 2009 een nieuw politiereglement ingevoerd dat de consumptie van alcohol verbiedt in de stationsomgeving en op een aantal andere plaatsen in Sint-Truiden. Dit verbod werd via de pers, via gerichte informatiecampagnes en via folders bekendgemaakt. Op de plaatsen waar dit verbod geldt, zijn er bovendien informerende pictogrammen geplaatst (zie foto).

 

 

 

 

 

De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken blijft hiervoor dagelijks gerichte - al dan niet anoniem - patrouilles uitvoeren in de stationsomgeving om alzo de overlast tegen te gaan, die onder andere veroorzaakt wordt door openbare dronkenschap, samenscholing van jongeren, sluikstorten, hinderlijk parkeren en nachtlawaai.

 

 

Spoorwegpolitie

 

 

De spoorwegpolitie wisselt continu alle relevante informatie uit met de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken in het kader van de gecoördineerde patrouilles en interventies.
De spoorwegpolitie stemt hierbij haar activiteiten in het station af op de aanwezigheid en de acties, die de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken uitvoert.

 

 

Informeren van de bevolking

 

 

De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken licht de bevolking steeds in van alle acties op het grondgebied, dus ook van deze in de stationsomgeving, via het stedelijk informatieblad, de politie- en preventiekrant, via talrijke informatiefolders, via bewonersbrieven, via de website en via regelmatige, bijna dagelijkse persberichten.

 

 

Gevolgen en toekomst

 

 

Ondertussen zijn de eerste resultaten zichtbaar op het terrein.
Er wordt minstens tweemaal per maand een specifieke actie in de stationsomgeving gehouden.
De patrouilles gebeuren afwisselend anoniem en gericht en op onregelmatige tijdstippen.
Er worden zowel ’s morgens heel vroeg, als ’s avonds en ’s nachts controles uitgevoerd en er zijn de dagelijkse passages door de interventieploegen, de wijkinspecteur en de gemeenschapswachten.
Sinds mei 2009 komen er geen meldingen meer binnen van bewoners en zaakvoerders, die voordien klaagden over overlast.
Het aantal interventies aan het station neemt af.
Tot september 2008 was er gemiddeld 1 interventie per dag aan het stationsplein, sinds de opstart van het project is dit teruggedrongen tot gemiddeld 2 tussenkomsten per week.
In 2009 werden nog 2 gevallen van graffiti gemeld, waarvan de daders werden gevat.
Sinds het invoeren van het alcoholverbod op 1 mei 2009 werden er verschillende GAS-pv’s opgesteld.
De laatste controles tijdens de warme zomeravonden leverden geen inbreuken meer op.
Uit de diverse patrouilles is gebleken dat de hangjongeren uit het straatbeeld zijn verdwenen. Bovendien heeft dit probleem zich niet verplaatst naar een andere omgeving, vermits er geen meldingen zijn bij de politiediensten van nieuwe overlastplaatsen.
Tijdens hun patrouilles worden de interventieploegen regelmatig aangesproken door stationgebruikers, die melden dat de omgeving er veel netter en aangenamer bijligt.

 

 

Dit alles bewijst dat de gezamenlijke aanpak door de verschillende partners werkt.

 

 

De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken blijft verder werken via lokale acties, in samenwerking met alle partners, aan een nog veiligere stationsbuurt.
De lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken voorziet voor de verdere opvolging van het stationsproject een continu overleg met alle partners, waarbij alle uitgevoerde acties permanent geëvalueerd en indien nodig bijgestuurd worden.

 

 

Dit stationsproject wordt als voorbeeld van goede praktijk opgevolgd door het expertisecentrum maatschappelijke veiligheid aan de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen (KATHO) in Kortrijk, in het kader van hun onderzoek ‘Integrale veiligheid in stations’ (5).

 

 

Ludwig Vandenhove
burgemeester stad Sint-Truiden
federaal volksvertegenwoordiger

 

 

Philip Pirard
korpschef van de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken

 

 

Alexander van Liempt
Adviseur bij de lokale politie Sint-Truiden - Gingelom - Nieuwerkerken

 

 

1 Het lokaal geïntegreerd leefbaarheidsplan heeft tot doel om de leefbaarheid te verbeteren.
Dit kan gebeuren door het beter samenwerken tussen de verschillende stedelijke diensten enerzijds en door de projectmatige aanpak van specifieke problemen anderzijds. Voor meer informatie, zie: www.politie-sint-truiden.be.
2 Ludwig Vandenhove, ‘Burgemeesters en overlast’, in: Handboek Politiediensten, Liesbeth Vanmechelen (redactie), Kluwer, Brussel, 2009.
3 Bij het afsluiten van de redactie van dit artikel, op 30 november 2009, waren er 4342 gecontroleerde opmerkingen voor 2009.
4 Vz.w. Basis, die het fietspunt uitbaat, staat voor Beschut wonen, Arbeidszorg en Sociale tewerkstelling In Samenspel.
5 De onderzoeksgegevens waren op het moment van de redactie van dit artikel nog niet beschikbaar.