Op maandag 8 april 2013 werd het officieel startschot gegeven voor de restauratie van de bakoven op het domein Kelchterhoef in Houthalen-Helchteren.
Het project kadert in de verdere toeristische ontwikkeling van het domein Kelchterhoef, waarbij zoveel mogelijk belevingsmomenten worden aangebracht.

Gedeputeerde Ludwig Vandenhove was aanwezig in zijn functie als voorzitter van het  Regionaal Landschap Lage Kempen.

“Eigenlijk brengen we zo een oud gebruik opnieuw tot leven.”, zegt Ludwig  Vandenhove.
“In het verleden werden bakovens gestookt met mutsaarden.
Mutsaarden zijn stapels bijeengebonden takhout afkomstig van houtkanten.

De bedoeling is  te onderzoeken hoe houtkanten weer gekapt en gebruikt kunnen worden als brandstof in kachels. Dit is ook belangrijk voor de biodiversiteit.”

Cursisten van de beroepsopleiding van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) zorgen voor de restauratie van de bakoven.

Met een injectie van 317 000 EUR werd de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in het gemeentelijk domein Kelchterhoef.
Deze investeringen maken deel uit van het Programmadocument voor Plattelandsontwikkeling (PDPO) –project ‘Verhoging kwaliteit en beleving parken in De Wijers’, waarbij de aantrekkelijkheid en de natuurlijke kwaliteit van een aantal parken in het vijverrijke gebied worden versterkt.

“Dit project biedt een mooie combinatie van de beleidsdomeinen erfgoed, toerisme, tewerkstelling en milieu en natuur.
Het moeten niet altijd gro(o)t(s)e projecten zijn, verschillende klein(e)(re) projecten brengen ook tewerkstelling met zich mee.”, besluit Ludwig Vandenhove.

Hieronder vindt u de korte toespraak, die gedeputeerde Ludwig Vandenhove tijdens de opening hield.

PDPO-project Parken in De Wijers

Met een injectie van 317.000 EUR werd de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in het gemeentelijk Domein Kelchterhoef. De investeringen maken onderdeel uit van het PDPO-project ‘Verhoging kwaliteit en beleving parken in De Wijers’. In dit project wordt de aantrekkelijkheid en de natuurlijke kwaliteit van een aantal parken in het vijverrijke gebied De Wijers verhoogd.

Door de opwaardering van het domein Kelchterhoef op zowel landschappelijk als recreatief vlak zal het park zijn uitstraling verhogen. Belevingselementen zullen in de toekomst de kwaliteiten van het domein onder de aandacht van de bezoekers brengen. Voor de beleving werd ingezet op natuur in het algemeen, water (vijvers) in het bijzonder als belevingsvol thema, en op kinderen als belangrijke doelgroep. Het domein verhoogt met diverse ingrepen zoals een natuurlijke speeltuin, vlonderpaden en een avontuurlijke wiebelbrug, een speciale picknickplaats (half 2013), een educatief gidsfiguur (half 2013), en parkherstel haar belevingswaarde en maakt het park zo nog aantrekkelijker voor gezinnen die de rust opzoeken en op een speelse manier de natuur willen beleven. Kunstige sofa’s geven het park ten slotte een eigentijdse toets.

Dit project werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van PDPO (Europese plattelandssteun), de provincie Limburg, het Regionaal Landschap Lage Kempen vzw, de gemeente Houthalen-Helchteren en wordt mee geadviseerd door het Agentschap voor Natuur en Bos ANB.

De plek van de bakoven binnen het Kempische landschap

In het verleden werden bakovens gestookt met mutsaarden. Mutsaarden zijn stapels bijeengebonden takhout. De takken waren afkomstig van houtkanten die om de 10 jaar werden gekapt (het zogenaamde hakhoutbeheer). Het hout werd gebruikt in de ovens maar ook voor gebruiksmateriaal zoals stelen etc...
In de laatste 60 jaar werden de houtkanten in de lage kempen niet meer gekapt en is het gebruik van hout als energiebron verloren gegaan.  De laatste jaren kent hout als brandstof echter een herleving. Ook Regionaal Landschap Lage Kempen is aan het onderzoeken hoe hout uit lokale houtkanten gekapt en gebruikt kan worden als brandstof in kachels. Zo is het de bedoeling om lokale economie op te starten en ervoor te zorgen dat houtkanten een economische functie krijgen.
Dat is niet alleen interessant voor de mensen, maar ook voor de biodiversiteit. Door het in verschillende fasen kappen van houtkanten creëer je meer structuur in het landschap en krijgen meer dieren en planten kansen. In de toekomst wordt het dan ook meer en meer belangrijk dat houtkanten een economische functie krijgen.

De restauratie van de bakoven wordt mede ondersteund met subsidies van Onroerend Erfgoed en middelen van de gemeente Houthalen-Helchteren.

Zie ‘Bakoven Kelchterhoef gerestaureerd’, TVL-nieuws, 8 april 2013; ‘Oude bakoven Kelchterhoef wordt gerestaureerd’, Limburg Actueel, 8 april 2013; ‘Restauratie bakoven Kelchterhoef van start’, Het Laatste Nieuws, 9 april 2013, p.16; ‘Oude bakoven Kelchterhoef wordt gerestaureerd’, Het Nieuwsblad, 10 april 2013, p.22; ‘Bakoven wordt heropgebouwd’, De Standaard, 10 april 2013, p.30.

Zie onder andere ‘Groene warmte uit ons landschap’ van 24 februari 2013 op deze website.