Hieronder vindt u een bijdrage van gedeputeerde Ludwig Vandenhove, die ook op www.dewereldmorgen.be staat.

Goed nieuws?

Is het goed nieuws dat Annemie Turtelboom ontslag genomen heeft als Vlaams minister van Energie?

Ik wil mij daar niet over uitspreken, dat is een interne politieke beslissing van Open Vld. Bovendien was Annemie vroeger een goede collega in het federaal parlement.

Wat wel goed nieuws is, is dat daardoor blijkbaar het maatschappelijk en politiek debat opnieuw aangewakkerd is waar het met ons toekomstig energiebeleid naartoe moet. Maar debatteren volstaat niet, er moeten vooral beslissingen genomen worden.

Voor mij zijn er een aantal krijtlijnen waarbinnen dat debat moet gevoerd worden en beslissingen moeten genomen worden.

De klimaat- en de CO₂-problematiek.
Met de klimaattop van Parijs in december 2015 was zo ongeveer iedereen, behalve de 'non-believers' voor wie er nog altijd niets aan de hand is, het erover eens dat er iets moet gebeuren. Dan moet dat nu ook in concrete maatregelen vertaald worden ('geen woorden, maar daden').
Ik weet dat het in België en Vlaanderen niet evident is en niet echt in onze politieke cultuur zit om dossiers over de politieke families en de partijen heen te bespreken. Nochtans moet dit maximaal getracht worden met het energiedossier. Dit is volgens mij immers de enige manier om tot lange termijnbeslissingen te komen. Laten we bijvoorbeeld maar kijken naar Duitsland en Denemarken, ook al besef ik dat die landen een andere politieke cultuur hebben.
Een consequent energiebeleid vergt continuiteit over legislaturen heen.

De klimaat- en bijgevolg de energiepolitiek kan niet los gezien worden van de ruimtelijke ordening. In het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen zal het dus moeten gebeuren.
Het voorstel van minister van Leefmilieu en Ruimtelijke Ordening Joke Schauvlieghe om vanaf 2050 een bouwstop in te voeren, is wat mij betreft niet aan de orde (1).
Dat moet veel eerder gebeuren.
De wateroverlast van de laatste dagen, weliswaar na buitensporige regenval, bevestigt dat er veel dringerder minder beton moet zijn.
Ik zit daar op de lijn van professor doctor Leo Van Broeck, tevens voorzitter van de Belgische Architectenvereniging en ik citeer: "Tegen iemand die 120 kilogram weegt, zeg je ook niet 'eet nog maar een aantal jaren voort' (2). Voor Limburg bijvoorbeeld pleit ik ervoor dat een debat zou gevoerd worden met als uitgangsstelling dat er geen bijkomende OPEN RUIMTE mag aangesneden worden (3).

De overheid moet opnieuw een veel grotere rol gaan spelen binnen het energiegebeuren.
Wat heeft het zin om een sector zwaar te subsidiëren en er inmiddels geen of weinig impact op te hebben?
Kan de overheid zelf niet beter die subsidies gebruiken om de zaken zelf meer in handen te nemen?
Firma's, die vergunningen krijgen voor windturbines, ze zelf niet plaatsen en de vergunning doorverkopen. Of firma's (en niet van de kleinste!), die elkaar op een weinig etische manier goede locaties proberen af te snoepen om windmolens te plaatsen (4) (5). Voor Limburg bijvoorbeeld waren er in februari 2016 57 windturbines geplaatst in de provincie Limburg, 44 windturbines zijn volledig vergund, maar nog niet geplaatst.
Op basis van het windplan 2014 van de provincie Limburg is er een potentieel om nog 200 bijkomende windturbines windturbines te bouwen, goed voor een bijkomende capaciteit van 400 Megawatt (MW), die kan benut worden voor meer dan 190 000 gezinnen (4). 
Banden met de maffia bij de biomassacentrale in Gent, 'cowboyondernemer' Peter Leibold bij de biomassacentrale in Genk, die vooral de werknemers aan het lijntje gehouden heeft.
Nu is er de aangekondigde overname door Granuul Invest. (6)
Hopelijk is dit, zeker voor de werknemers, een serieus plan.
De diverse overheden moeten, in afspraak met elkaar, meer plannen. Bijvoorbeeld welke zijn nog geschikte plaatsen waar windmolens of andere alternatieve energiebronnen kunnen geplaatst worden of aangeboord worden? In Limburg hebben wij zo de windatlas en en een energiekaart als beleidsvoorbereidende elementen. Maar dan moeten de nodige beslissingen volgen, waarbij de vergunningverlenende overheden consequent kunnen beslissen. Desnoods met niet volledige instemming van de bevolking.
De bevolking moet weten wat ze wil! Ze kan niet klagen over het gevaar van kernenergie en ondertussen geen windmolens in de buurt willen, de politici en de overheid aanvallen als er een black-out dreigt, etc.

Er moet geïnvesteerd worden in onderzoek, zoals het project Energyville in Genk, maar er moeten concrete timigen en tijdsschema's opgesteld worden.
Ik besef dat het overkomt als vloeken in de kerk dat wetenschapsmensen deadlines opgelegd worden, maar ik begrijp ook mensen, die inmiddels hun werk verliezen en altijd maar horen zeggen dat er enkel toekomst is als er geïnvesteerd wordt in onderzoek en innovatie. Bovendien doen wij niet enkel dit onderzoek in Vlaanderen en Limburg.
Is meer Europese samenwerking op dat vlak niet aan de orde?
Het meest treffende voorbeeld zijn de werknemers van de steenkoolcentrale/biomassacentrale Langerlo, die dreig(d)en werkloos te worden, terwijl er op enkele kilomers afstand zoveel geld geïnvesteerd wordt in een project, zoals Energyville.
Is het nu niet mogelijk om met behoud van de tewerkstelling van die werknemers en Energyville aan een echt lokaal energiebeleid te werken en de middelen, die de overheid van plan is in de biomassacentrale te steken via groene stroomcertificaten hier in te investeren?
Is dat geen innovatie?

Het lokale niveau moet maximaal betrokken worden bij het ontwikkelen van alternatieve energiemethodes (bijvoorbeeld renovatieprojecten; warmtenetten; kleinere windmolens; voorstel Peter Vanvelthoven voor zonnepanelen in Lommel, inmiddels overgenomen door de Limburgse Reconversiemaatschappij (LRM) (7); etc.). Goede buitenlandse voorbeelden kunnen hierbij als inspiratie dienen.
In dezelfde zin moet de bevolking zoveel mogelijk betrokken worden, ook als participant en/of als aandeelhouder, bij energieprojecten. Hierbij moeten vooral werkbare formules uitgewerkt worden.
Ik wil wel luisteren naar wetenschappers en met mijn open visie ben ik graag bereid mij eventueel te laten overtuigen door nieuwe, veiligere technieken voor kernenergie (8). Dit geldt trouwens voor heel het energiedebat: we vertrekken van de huidige stand van zaken van wat op de markt aanwezig is, maar we moeten erop rekenen dat er in de (nabije) toekomst nieuwe technieken en technologiëen zullen ontwikkeld worden. Maar een pleidooi voor het langer openhouden van de huidige verouderde installaties is voor mij totaal niet aan de orde.
Moet er nu echt een zwaar ongeval gebeuren?
Ik begrijp de reactie van Frankrijk, Nederland en Duitsland;

Ik besef dat de Europese Unie (EU) op dit ogenblik het niet gemakkelijk heeft, maar een echt Belgisch/Vlaams energiebeleid kan maar lukken als er een minimaal Europees kader bestaat. Het mooiste voorbeeld: waarom worden kerncentrales en zelfs windmolens vaak bij landsgrenzen gebouwd?
Ik deel de mening van Johan Daenen (9) Vlaams parlementslid van Groen, dat wij in Limburg heel wat mogelijkheden voorhanden hebben om een alternatief energiebeleid te voeren, maar ook hier geldt dat het moet gebeuren binnen een Europees en Belgisch/Vlaams verband.
Het is geen toeval dat kerncentrales en zelfs windmolens bij voorkeur aan landsgrenzen gebouwd worden.

Heel het actuele debat mag ons niet blind maken voor de beste oplossing: energiebesparingen! Dit wil zeggen dat de overheid moet blijven inzetten op allerlei grote en kleine preventieve en sensibiliserende maatregelen, die de burger ertoe aanzetten minder energie te verbruiken. De provincie Limburg heeft bijvoorbeeld al hee wat initiatieven op dat vlak genomen (het meest recente is het project ‘De Stroomlijners’ over energiebesparing in het huishouden).
In dezelfde context is er het stimuleren van samenaankopen, bijvoorbeeld van zonnepanelen (zie onder andere www.samensterker.be).   

DE oplossing is er niet.
Het zal een mix zijn van maatregelen binnen het hierboven geschetst kader. Bovendien zal het (alternatieve) energievraagstuk niet van vandaag op morgen opgelost zijn, het zal een conctancte blijven in de politiek?

(1) Schauvliege wil betonstop. De Morgen, 23-05-2016, p. 1 + pp 8 - 9.
(2) 'Betonstop moet sneller'. De Morgen, 24-05-2016, p. 4.
(3) 'Limburg moet meer geld krijgen voor groen en natuur'. Het Belang van Limburg, HBvLPLUS, Opinie, 23-04-2016, p. 5.
(4) “Geef buren en gemeente aandelen in windturbines”. Het Belang van Limburg, 18-05-2016, p. 9.
(5) Nog ruimte voor windmolens in Limburg. Het Belang van Limburg, 07-05-2016, p. 33.
(6) Esten rapen miljarden subsidies in Limburg. De Morgen, 08-06-2016, p. 3.
(7) Peter Vanvelthoven wil een megazonnepark in Lommel. www.deredactie.be, 04-05-2016.
(8) Absurd? EU opent deur naar… De Standaard, 18-05-2016, p. 26.
(9) ”Limburg moet de leiding nemen van energieomslag”. Het Belang van Limburg, HBvLPLUS, 14/15/16-05-2016, pp 10 - 11.

Zie ook Electriciteitscentrale Langerlo: waarom neemt de Vlaamse overheid zelf geen verantwoordelijkheid op? van 04-04-2016 en Limburgse windatlas voorgesteld van 29-10-2014 op deze website.