Hecht deze Vlaamse regering en bij uitbreiding de Vlaamse meerderheid N-VA-cd&v-Open Vld (veel) belang aan de steeds maar toenemende groep van ouderen?

“Neen”, zegt Vlaams volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove.
“Het Ouderenbeleidsplan 2020-2025 is pas twee weken geleden geagendeerd op de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding van het Vlaams Parlement en de bespreking is nu zelfs verdaagd tot na het parlementair reces.
Dat wil zeggen dat dat plan pas zal behandeld worden nadat al meer dan 3/5^de van de legislatuur voorbij is.
Dat zegt veel, zo niet alles.

Als VOORUIT hebben wij heel wat commentaar op dit Ouderenbeleidsplan.

Hieronder vindt u mijn analyse.

Algemene bemerkingen

-Het Vlaams Ouderenbeleidsplan komt veel te laat, de legislatuur is 3/5^de achter de rug.
Het zegt veel, zo niet alles over het belang dat de Vlaamse regering en de Vlaamse meerderheid hechten aan de steeds groeiende groep van de senioren en de ouderen.

-Het plan is een typisch Vlaams actieplan, waarbij alle ministers andermaal mooie beloftes doen. Maar in hoeverre houdt het concreet beleid en concrete projecten in?

-Dit plan is een inventaris van reeds lopende acties en aankondigingen van onderzoeken van verschillende ministers zonder een echte centrale coördinatie.
Het bouwt verder op het eerder Ouderenbeleidsplan dat op zich al louter een inventaris was van reeds lopende acties en dat niet geëvalueerd werd.
Dat is een gemiste kans: zonder een ernstige evaluatie is het onmogelijk te weten of er fundamenteel moet of kan bijgestuurd worden. 

Is er nu een evaluatie voorzien? Er wordt alleszins niets over vermeld.
Zal moeilijk zijn gezien de korte periode – minder dan twee jaar- tot einde legislatuur.

-Het advies van de Vlaamse Raad voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin vat alles goed samen:
“De raad pleit voor een Vlaams ouderenbeleid dat vertrekt vanuit een omvattende langetermijnvisie, dat de balans opmaakt van de impact van de vergrijzing over beleidsdomeinen heen, en van daaruit duidelijke prioriteiten formuleert, die vertaald worden in concrete beleidsdoelstellingen, indicatoren en acties.
Dit pact slaagt hier onvoldoende in.”

-Het document schrijft zich terecht -of maar goed?- in binnen een internationale context, zoals onder andere in de actieplannen rond de vergrijzing van de Verenigde Naties (VN) en de World Health Organization (WHO) (de Wereld Gezondheidsorganisatie). Ook de Agenda voor Duurzame Ontwikkeling 2030 met de Sustainable Development Goals (SDG ‘s) (de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen) wordt als inspirerend aangehaald.
Deze Agenda geeft richting aan beleidsinitiatieven op diverse domeinen, maar deze kaders en doelen zouden meer geconcretiseerd mogen worden doorheen het Vlaams ouderenbeleidsplan.

-Er ontbreekt een integrale visie met dwarsverbanden over de diverse beleidsdomeinen heen. Datzelfde gebrek aan integrale visie met dwarsverbanden blijkt ook uit het gebrek aan samenhang met andere beleidsniveaus. Bijvoorbeeld de federale pensioenproblematiek: het zich goed voelen als senior wordt sterk mee bepaald door het inkomen.
Hoe zit het met de samenwerking met het federale niveau?

-Het volledige budgettaire en financiële kader ontbreekt waarbinnen dit Vlaams ouderenbeleidsplan zal ontwikkeld worden.
Hoe zullen de drie ‘verloren jaren’ gecompenseerd worden?
Hoe kunnen er nu concrete doelstellingen geformuleerd worden als daar geen cijfers en financiële middelen tegenover staan?
Hoe kan er nu sprake zijn van een langetermijnvisie en een meerjarenperspectief als die niet ingebed zijn binnen de meerjarenbegroting?
Het ontbreken van een financieel plaatje maakt dit Vlaams ouderenbeleidsplan ongeloofwaardig.

Concrete bedenkingen

-Participatie van ouderen: de Vlaamse regering ondergraaft precies de participatie van de diverse bevolkingsgroepen in het algemeen en van de ouderen in het bijzonder door het afschaffen van de opkomstplicht bij de komende gemeente- en provincieraadsverkiezingen.
Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen Bart Somers heeft beloofd diverse projecten op te zetten om de deelname van de diverse bevolkingscategorieën te verhogen.
In dit plan is alleszins al niets voorzien.

-Hoe zit het met de participatie en inspraak van de senioren?
Moet er niet naar nieuwe vormen gezocht worden, specifiek op maat van de ouderen?
Wat met de voorstellen rond een eigen Ouderenrechtencommissariaat?
Hoe verhoudt dit Vlaams Ouderenbeleidsplan zich tot de plannen van Vlaams minister Bart Somers voor de oprichting van een Vlaams Mensen Rechten Instituut (VMRI)?

Dezelfde bekommernis is er voor de lokale ouderenraden.
Hun positie als structurele gesprekspartner staat in heel wat gemeenten en steden op de helling.
Gezien de toenemende belangrijkheid van de groep ouderen en senioren moet er echt een structureel participatiebeleid, decretaal verankerd, komen.

-Wat ontbreekt, is een echt maatschappelijk debat met alle betrokken stakeholders dat precies zou moeten uitmonden in een Vlaams Masterplan Ouderenzorg.
Daarbij moet het gaan om een benadering van de brede omgeving en moet er rekening gehouden worden met specifieke omgevingsfactoren op diverse beleidsdomeinen (mobiliteit, openbaar vervoer, openbaar domein, wonen, etc.).
Op dat vlak zijn de ambities heel beperkt en ronduit ontgoochelend. Zo staan er zelfs geen acties in met betrekking tot mobiliteit.

Bovendien moet dat debat rekening houden met de vergrijzing en de daaraan verbonden stijgende druk op de Vlaams ouderenzorg.
Hierbij moeten diverse vragen aan bod komen, die nu niet gesteld en zeker niet beantwoord worden binnen het huidige voorliggende plan.
Bijvoorbeeld:
-wat willen de gebruikers van ouderenzorg?;
-welk niveau van zorg is wenselijk en kan aangeboden worden?;
-hoe leiden we voldoende (zorg)personeel toe naar de ouderenzorg?;
-wat voor infrastructuur is nodig om kwaliteitsvolle residentiële ouderenzorg aan te bieden?;
-hoe zal dit georganiseerd en  gefinancierd worden door Vlaanderen, samen met de belangrijkste stakeholders?

-Hoe verhouden de non-profitsector en de private sector zich binnen dit Vlaams Ouderenbeleidsplan met de Vlaamse overheid?

-Wat is de relatie met de groots aangekondigde ‘Zorgzame buurten’ van voormalig Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Wouter Beke?

-Het thema ‘Ouderenmis(be)handeling’ komt niet aan bod in het rapport, hoewel het meer dan ooit actueel is.

-Nog iets concreet.
Actie 40 (pagina 84): “We evalueren de huidige dagprijscontrole en criteria.” Maar bij de timing lezen we letterlijk “nog te bepalen, uiterlijk 2024”.
Een holle belofte, misschien een evaluatie voor vlak voor de verkiezingen, een verkiezingsslogan.
Terwijl nu precies de ligdagprijzen blijven stijgen als gevolg van de inflatie, maar net nu komt er geen actie.  

Er zijn heel wat vragen, maar slechts weinig antwoorden.”    

• Zie onder andere ook ‘Waar blijft het Vlaams Ouderenbeleidsplan 2020-2025?’ van  maandag 31 januari 2022 op deze website.
   
• Foto: Shutterstock.com.