Een ernstig financieel beleid is niet tegengesteld aan duurzaamheid, solidariteit en meer nadruk op het sociale.

Dit was de leidraad van de nieuwjaarstoespraak van burgemeester - federaal volksvertegenwoordiger
Ludwig Vandenhove voor de officiële instellingen op zondag 27 januari 2008 in het stadhuis van Sint-Truiden.
Hij had het zowel over de Vlaamse begroting, als over de financiën van de Vlaamse steden en gemeenten.

"Voor mij heeft meer Vlaanderen enkel maar zin als dat een meer sociaal en meer solidair Vlaanderen is"   
"Voor mij heeft Vlaanderen enkel maar zin als het een minder betuttelend Vlaanderen is"  
"Cijfers zijn belangrijk, maar komen niet het beleid en vooral de mensen, die erachter zitten, op de eerste plaats?"

zijn maar enkele uitspraken, die
Ludwig Vandenhove deed. 

Hieronder vindt u de integrale tekst van de toespraak.  

Toespraak van burgemeester
Ludwig Vandenhove naar aanleiding van de officiële nieuwjaarsreceptie van de stad Sint-Truiden, stadhuis, zondag 27 januari 2008.

Dames en heren aanwezigen
Beste vrienden

De laatste zondag van januari is sinds enkele jaren traditioneel de officiële nieuwjaarsreceptie van de stad Sint-Truiden en voor de meesten onder ons wellicht ook de laatste.

Het is weer zover en vermits het nog januari is, mogen we nog steeds wensen uitwisselen.

Als burgemeester van de stad Sint-Truiden wens ik u in mijn persoonlijke naam, maar ook in naam van het schepencollege en de gemeenteraad, het allerbeste toe voor 2008.

Ik hoop dat al uw wensen en verlangens mogen uitkomen en het klinkt misschien als een cliché, maar vooreerst wens ik u vooral een goede gezondheid.
Of om het met de woorden van gouverneur Steve Stevaert te zeggen: iemand die gezond is, heeft vele wensen, iemand die ziek is, heeft maar één wens, namelijk (opnieuw) gezond worden.

Bij het begin van een nieuw jaar worden steeds goede voornemens gemaakt en in toespraken en teksten wordt er vaak opgeroepen tot meer wederzijds begrip, tot meer verdraagzaamheid, tot solidariteit met diegenen, die het minder goed hebben, etc.
Uiteraard is het goed dat deze (publieke) verklaringen gebeuren, maar als diegenen, die dit soort woorden in deze periode uitspreken, ook de daad bij het woord voegen, zijn we al een stuk vooruit.
Speechen en daarna gewoon overgaan tot de orde van de dag, heeft weinig zin.
‘Geen woorden, maar daden!’.

In Vlaanderen, en Sint-Truiden ligt in Vlaanderen, leven we in één van de beste landen ter wereld, misschien wel het beste.
We kunnen ons dan ook veroorloven om de daad bij het woord te voegen.
Nochtans merken we in de praktijk vaak het tegenovergestelde.
Hoe is het anders te verklaren dat dit jaar in de kerstperiode het record van betalingen met betaalkaarten andermaal gebroken werd, de eerste foute kerstcadeaus op kerstavond al op verschillende veilingsites te vinden waren en hier ook weer alle records gebroken werden of het journaal op één op kerstavond eerst verslag uitbracht van een familie, die asielzoekers uitnodigde voor de kerstmaaltijd en aansluitend van een familie, die dit jaar omwille van het werk niet op skivakantie kon, maar via een wedstrijd van een private firma een sneeuwtapijt voor hun huis gestort kreeg?
Of het feit dat het aantal geboekte vakanties naar het buitenland nu al een recordhoogte bereikt heeft.
De tegenstellingen en de inkomenskloof zijn in België en Vlaanderen nog nooit zo groot geweest!
Als politicus, die dagelijks tussen het volk is, merk ik dit eveneens, spijtig genoeg ook tussen ons in Sint-Truiden.

We moeten solidair zijn met iedereen, die het minder goed heeft, ver van ons, maar ook dichtbij.
Treffend in dat verband is de bijdrage in 'Knack' van 12 december 2007, waarin 'de armoedebestrijders', vooral vrijwilligers, uitgeroepen werden tot 'mensen van het jaar' van 2007.
Het gaat over onthutsende cijfers: 1,5 miljoen Belgen, 25% van de 75-plussers, 36% van de alleenstaande ouders en 23% van de werklozen.
Het gaat ook vaak over mensen in onze eigen buurt of omgeving zonder dat we het beseffen, de zogeheten verdoken armoede.

Praat maar eens met de verantwoordelijken van bijvoorbeeld de Sint-Vincentiusvereniging en zij kunnen u zeggen waar, zeker een deel van, de armoede in Sint-Truiden zit.
Van hieruit wil ik trouwens de verantwoordelijken en de vrijwilligers van dit soort verenigingen bedanken en feliciteren voor hun inzet. Als stad Sint-Truiden ondersteunen we ze dan ook graag financieel en materieel.

Ik druk de hoop uit dat het inderdaad niet bij woorden blijft als dit soort wensen in deze periode uitgesproken wordt, maar dat dit ook niet vergeten wordt tijdens het jaar.
Dit geldt voor iedereen, maar zeker ook voor de politiek op alle niveaus!
Of gaan er morgen weer zware politieke discussies ontstaan als de 'begoede burger' iets meer belastingen moet betalen om haar/zijn solidariteit te tonen met diegenen, die het minder goed hebben, om meer sociale maatregelen door te voeren, of om er uiteindelijk toe te komen dat 0,7% van het bruto nationaal product of van een gemeentebegroting naar de beleidsdomeinen duurzaam beleid, integratiebeleid en/of ontwikkelingssamenwerking gaat?
Dit zijn nochtans echte beleidskeuzes in de praktijk vertaald, niet enkel met woorden!
Solidariteit mag niet bij woorden blijven en moet elke dag van het jaar gelden, dag in dag uit, 365 dagen lang. Het moet als het ware een levenshouding zijn (worden) in ons rijke Westen en ons rijke Vlaanderen!

En in Vlaanderen en Sint-Truiden kunnen we ons veroorloven solidair te zijn.                                               
Ik ben dan ook bijzonder blij dat de gemeenteraad vorige maandag beslist heeft, net zoals in 2006, een verwarmingstoelage of een crisischeque van 75,00 EUR toe te kennen aan die groep inwoners, die het in het bijzonder moeilijk hebben met de steeds maar stijgende brandstofprijzen en de prijzen van andere consumptiegoederen.
Tijdens diezelfde gemeenteraad is eveneens de beleidsnota goedgekeurd, die ervoor moet zorgen om tegen 2012 0,7% van de uitgaven van de stedelijke begroting te besteden aan de beleidsdomeinen duurzaam beleid, integratie en ontwikkelingssamenwerking.
Hiermee zijn we één van de enige steden, misschien wel de enigste stad in Vlaanderen, die een beleidsnota opgesteld heeft waarin deze drie deeldomeinen met elkaar in overéénstemming gebracht worden.
Als stad, het politieke niveau dat het dichtst bij de burger staat, moeten we hierin ook onze verantwoordelijkheid opnemen.

U merkt het: de stad Sint-Truiden geeft het goede voorbeeld!

Aansluitend bij deze beknopte analyse, wil ik het met jullie even kort hebben over de toestand van de financiën in Vlaanderen en in Sint-Truiden.

Met mijn bestuurs- en beleidservaring kan je mij moeilijk een verkwister of een onverantwoordelijke noemen, maar ik ben er helemaal niet fier op dat de Vlaamse begroting een overschot vertoont en dat Vlaanderen schuldenvrij is en dat er ondertussen nog zoveel sociale en andere noden te lenigen vallen.
Of om het met een slogan te zeggen: liever sociaal dan schuldenvrij!
Een (strikte) begrotingsaanpak kan voor mij enkel een middel zijn tot het voeren van een beleid, nooit een doel op zich! Nochtans ziet het daar bij ons meer en meer naar uit, in België, maar zeker in Vlaanderen en op het niveau van steden en gemeenten.
En ik weet dat de Europese Unie (EU) hier om de hoek komt kijken met een aantal normen, het totaal jaarlijks begrotingstekort mag maximaal 3% en de totale overheidsschuld maximaal 60% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) bedragen, maar ook dat relativeer ik en durf ik zelfs in twijfel trekken als ik in andere, zeker nieuwe EU-landen kom en daar de concrete levenssituatie zie. Ik heb dit bijvoorbeeld deze week nog gezien in Polen.
Cijfers zijn belangrijk, maar komen niet het beleid en vooral de mensen, die erachter zitten, op de eerste plaats?

Tussen haakjes: de impact van de EU op ons dagelijks leven neemt alsmaar toe, ook al beseffen we dat niet altijd.
Zelfs de omvang van de opening van onze brievenbus wordt Europees geregeld!

De democratische partijen in Vlaanderen moeten de moed hebben om dit eens te herbekijken, zeker in het licht van de Vlaamse verkiezingen in juni 2009.
Voor mij heeft meer Vlaanderen enkel maar zin als dat een meer sociaal en meer solidair Vlaanderen is.

In dat verband wil ik tevens iets kwijt over het zogeheten financieel pact dat de Vlaamse regering wil afsluiten met de Vlaamse steden en gemeenten en waarbij deze steden en gemeenten geld zouden krijgen onder een aantal voorwaarden, waaronder onder andere de afschaffing van een aantal forfaitaire belastingen.
Uiteraard ben ik als burgemeester blij met zo een 'geschenk', maar wat mij tegen de borst stuit, is dat hier zoveel voorwaarden aan gekoppeld worden dat zelfs de autonomie van steden en gemeenten dreigt aangetast te worden.
Wat is er democratischer dan de burger, die om de 6 jaar bij gemeenteraadsverkiezingen kan oordelen of haar of zijn stad al dan niet goed bestuurd is geweest, ook op het vlak van belastingen?
Uiteraard is dit een ander debat, maar dit voorstel van financieel pact toont nog maar eens de betuttelende houding aan van de Vlaamse regering naar steden en gemeenten en naar de burger toe.
Voor mij heeft meer Vlaanderen enkel maar zin als het een minder betuttelend Vlaanderen is.

En zo kom ik bij de gemeentefinanciën.

Na een gevoelige verslechtering van de financiële situatie in het begin van de vorige bestuursperiode (2001), zijn de Vlaamse steden en gemeenten er grotendeels in geslaagd om het algemene begrotingsevenwicht te herstellen.
Enerzijds was er de hervorming van het Gemeentefonds met meer middelen vanuit Vlaanderen, anderzijds waren er de inspanningen van de steden en gemeenten zelf door de aanpassing van de belastingstarieven en de beheersing van de personeelsuitgaven en de overdrachten, zoals de kerkfabrieken en/of de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW’s).
Macro-economisch gezien was er de aanzienlijke stijging van de energiekosten, weliswaar gecompenseerd door de impact van de dalende rentelasten.

Voor deze bestuursperiode zijn er echter een aantal negatieve tendensen voor wat de gemeentefinanciën betreft.
Enerzijds zijn er de dalende ontvangsten uit de aanvullende belastingen en de energiedividenden, anderzijds de stijging van de personeelskosten en de overdrachten gecombineerd met een niet meer verdere rentedaling.
Steden en gemeenten krijgen bijgevolg af te rekenen met meer budgettaire druk en het evenwicht van de lokale begrotingen wordt alsmaar onzekerder door de tegenstrijdige inwerking van de behoeften en de middelen. De burger verwacht immers ook steeds meer en meer van steden en gemeenten zonder er meer voor te willen betalen, al dan niet onder de vorm van (verhoogde) belastingen.

De stad Sint-Truiden volgt deze Vlaamse tendens op het vlak van gemeentefinanciën, zij het dat onze stad nog een aantal extra handicaps heeft.
Dit blijkt bijvoorbeeld uit het jaarlijkse DEXIA-rapport, waarbij de vergelijking gemaakt wordt qua begroting en de diverse beleidsdomeinen tussen Sint-Truiden en een cluster van gelijkaardige steden, Limburg en Vlaanderen.
De stad Sint-Truiden komt hier gemiddeld slechter uit, onder andere omwille van de oppervlakte (Sint-Truiden is de grootste gemeente van Limburg qua oppervlakte), de jaren opgebouwde schuldenlast wegens gebrek aan keuzes en prioriteiten van het beleid in het verleden, de talrijke monumenten, het gemiddeld hoger aantal inwoners, die het sociaal minder goed hebben en de centrumfunctie zonder dat hier inspanningen vanuit de hogere overheid tegenover staan (onze centrumfunctie strekt zich ook een stuk over Wallonië uit, terwijl dit een Vlaamse bevoegdheid is).
Sint-Truiden zal dan ook altijd, zeker financieel, een moeilijk te besturen stad zijn.

Dames en heren
Beste vrienden

U merkt het, wat mij betreft, is een ernstig financieel beleid niet tegengesteld aan duurzaamheid, solidariteit en meer nadruk op het sociale.
Dat is de uitdaging voor 2008 voor alle bestuurders in Vlaanderen, ook voor ons in Sint-Truiden!

Geen woorden, maar daden!

Ik wens u nog een prettig vervolg van deze receptie.