Camera’s in Sint-Truiden: om schrik van te krijgen

“Vorige week woensdag 21 april 2021 kregen we in een raadscommissie een presentatie van het beleid rond camera’s in de stad Sint-Truiden en in de politiezone Sint-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken.

Voor alle duidelijkheid: technisch een goede presentatie. Maar inhoudelijk om schrik van te krijgen”, zegt gemeenteraadslid Ludwig Vandenhove.

Ik blijf een koele minnaar van camera ’s op openbaar domein.
Ik was één van de geestelijke vaders en indieners van de oorspronkelijke camerawet uit 2007.
Die camerawet is precies tot stand gekomen, omdat er toen al heel wat camera’s in de praktijk ingeschakeld werden zonder dat er een wetgeving was.
In mijn periode als burgemeester heb ik altijd geweigerd, op uitzondering van een mobiele camera op een politievoertuig of binnen een gebouw (bijvoorbeeld het zwembad), om camera ’s op openbaar domein te plaatsen.
Daar ben ik nog altijd fier op.

Enkele weken geleden was er een dubbele uitzending van PANO op Eén van journalist Tim Verheyden over het ondertussen massale cameragebruik in België en Vlaanderen.
Thema: ‘Privacy en ik’.

Het doet als politicus altijd goed te horen dat je gelijk krijgt, want ‘gelijk hebben is niet hetzelfde als gelijk krijgen’. En  de documentaire van de Vlaamse Radio en Televisie (VRT) gaf mij alleszins gelijk.
In PANO werd bevestigd wat ik al jaren over camera’s zeg.

Wat toonde PANO onder andere aan?
Camera’s zijn een middel, zouden geen doel op zich mogen zijn, zoals dat nu vaak het geval is.
Mensenogen zien en merken nog altijd meer dan een camera. Dus investeer meer in mensen in plaats van in camera’s.
Burgers beseffen niet waar ze overal gefilmd worden, er zou daarrond veel meer sensibilisering en (aan)duiding moeten gebeuren.
Camera’s kunnen helpen om misdaden op te lossen, niet om misdaden te voorkomen. Nochtans zijn ze daarom precies in het leven geroepen -afschrikking om misdaden te plegen- en onder dat mom worden er nog steeds veel geïnstalleerd.
Mensen voelen zich veiliger als er camera ’s hangen, dat is de zogeheten subjectieve veiligheid. Daarom hangen er ook heel wat camera’s, die niet in werking zijn.
Het ultieme argument van de grote voorstanders: als je niets verkeerd doet, mag je toch gefilmd worden. Dat is echter niet de juiste en zeker niet de enige insteek: het element privacy is er ook nog. Bovendien vallen grote voorstanders van veiligheidscamera’s vaak samen met tegenstanders van camera’s, die controleren op verkeersovertredingen, zoals te snel rijden of verkeerd parkeren.
Er is nog nooit een studie geweest over de kwantitatieve resultaten van camera’s op de veiligheidscijfers, laat staan op de oplossingsgraad ten opzichte van de periode dat er nog geen of minder camera’s waren. Met andere woorden, vermindert de criminaliteit door het plaatsen van camera’s? In het beste geval krijg je bijvoorbeeld een overzicht van zaken, die opgelost zijn dankzij camera’s. Maar zo voorbeelden waren er vroeger ook zonder dat er camera’s waren, ook toen was er een oplossingsgraad. Bovendien zouden daar, om echt inzicht te krijgen, de jaarlijkse investeringen moeten langs liggen om na te gaan of er echt een verschil is.

Blijkbaar is er zelfs een soort opbod tussen gemeenten en politiezones aan de gang van “wie heeft het meeste camera’s?”.
Met een echt en doortastend veiligheidsbeleid heeft dat nog weinig te maken

In Sint-Truiden ‘ben je altijd gezien’, je kan niet meer ontsnappen aan de camera’s.
We beschikken inmiddels over vijf types van camera’s: vaste bewakingscamera’s, interne camera’s in stadsgebouwen, mobiele camera’s, camera’s shop & go en Automatic Number Plate Recognition/Automatische kentekenplaatherkenning (ANPR)-camera ‘s (aan de invalswegen).
De vraag naar de behoeften voor al die camera’s is nog nooit gesteld.

Op het grondgebied van Sint-Truiden staan er inmiddels 64 vaste bewakingscamera’s, die operationeel zijn.
Voor 2021 wordt er “een vernieuwing en uitbreiding van het bestaande cameranetwerk” voorzien.
De visuele weergave hieronder is indrukwekkend (en voor mij schrikwekkend). (1)

De stad Sint-Truiden en de politiezone Sint-Truiden-Gingelom-Nieuwerkerken zijn altijd een relatief veilige zone geweest, met en zonder camera’s. De vraag is dan ook: waarom zoveel dure camera’s?
Vergelijk de jaarverslagen maar eens over een periode van 10 of 15 jaar.
Natuurlijk is elk crimineel feit, groot of klein, er één teveel.

Over de totale kostprijs van heel dit camerasysteem is er geen toelichting gegeven tijdens de raadscommissie. Dus dat wordt ‘opvragen’.

Wat mij altijd frappeert met camera’s is dat er steeds bijgeplaatst worden, los van de criminaliteitscijfers, of ze nu dalen of stijgen. Maar over het wegdoen van camera’s hoor ik nooit iets.
Waar gaat dit eindigen?

In de politiek moeten er verschillende visies zijn, dat is de essentie van democratie. Maar dan moet er ook de kans zijn om die visies met argumenten pro en contra te kunnen met elkaar confronteren. En dat heb ik altijd gemist rond het gegeven van camera’s inschakelen binnen het veiligheidsbeleid.

Toen ik onlangs de tentoonstelling ‘re-FORMAT’ in Z33 Huis voor Actuele Kunst, Design & Architectuur in Hasselt bezocht, werd ik geconfronteerd met het gegeven hoe angsten aanleiding kunnen zijn tot technologieën, die net nieuwe angsten met zich meebrengen in plaats van ze te verminderen of ze te doen verdwijnen (“Wie opnieuw kijkt naar al onze bewakingstechnologie, realiseert zich dat we inmiddels het volgende angstniveau hebben bereikt: de angst om altijd te worden gemonitord”). (2)

Hieronder vindt u de bijdrage over dit item op www.trudocs.be. (3)

  • (1)’Camerabeleid stad Sint-Truiden’, Presentatie gemeenteraadscommissie woensdag 21 april 2021, intern document.