Op maandag 18 september 2017 ging in het provinciehuis in Hasselt de 2^de Limburgse Klimaattop door.
Het thema was klimaatadaptatie.

"Ik ben tevreden", zegt gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur Ludwig Vandenhove.
"Om en bij de 100 aanwezigen, heel wat Limburgse gemeenten die vertegenwoordigd waren en inhoudelijk sterke bijdragen.

Spijtig dat er vanuit mijn eigen stad Sint-Truiden geen enkele beleidsverantwoordelijke aanwezig was.
Blijkbaar heeft de CD&V-Open Vld-meerderheid geen interesse voor de echte maatschappelijke problemen. Of zou het met mij te maken hebben?"

Hieronder vindt u de tussenkomst van Ludwig Vandenhove.  

Geachte aanwezigen

Op mijn beurt welkom op deze 2^de Limburgse Klimaattop.
Jaarlijks moet dit het moment worden dat we stilstaan bij de klimaatproblematiek en de situatie in Limburg. En vooral wat we er allemaal samen kunnen aan doen.
De dienst Milieu en Natuur is er andermaal in geslaagd een programma samen te stellen met sprekers vanuit diverse invalshoeken, waarvoor dank en gelukwensen. Bovendien is er weer heel wat praktische en accurate informatie voor de Limburgs gemeentebesturen.

De Vlaamse klimaattop(pen) zijn ontstaan na de klimaatconferentie van Parijs, maar zijn inmiddels, voorlopig althans, gestopt.
Wij doen verder in Limburg, de klimaatproblematiek verdient nu eenmaal permanente aandacht.

Ik hoor vaak bij de bevolking: is dat probleem nu nog niet opgelost? Neen, wij zullen daar moeten leren mee leven en onze levenswijze en onze maatschappij enigszins moeten aanpassen.
Het klimaatprobleem is geen politiek probleem, zoals een ander. 

Elk nuchter mens met voldoende gezond verstand beseft inmiddels dat we met een echt klimaatprobleem zitten. Dus één zaak is duidelijk: de Amerikaanse president Donald Trump heeft weinig of geen (gezond) verstand.
Periodes van zware regenval worden afgewisseld met periodes van droogte, of vice versa, soms kort na elkaar. Met andere woorden, de tijd (het tijdsvenster) die we daarvoor hebben wordt alsmaar korter.
De gevolgen worden steeds duidelijker, groter en komen erg dichtbij (zie recente orkanen, de droogte dit voorjaar en de gevolgen voor de landbouw, hevige neerslagbuien en windhozen deze zomer).
We moeten nu samen echt tot (veel meer) actie overgaan.
Als maatschappij moeten we ons hier op voorzien en als overheid en politiek moeten we ons beleid hierop afstemmen.

De overheid moet het voorbeeld geven, het kader uittekenen, maar uiteindelijk zal elke burger er op haar/zijn niveau en volgens de eigen mogelijkheden moeten aan deelnemen.
Heel de maatschappij zal moeten meedoen, het zal een (andere) manier van leven worden.

Hebben we nog tijd? Neen, wijzigingen gebeuren abrupt.
Deze denkwijze is inmiddels algemeen aanvaard en we kunnen het bijna dagdagelijks ervaren.
Het schoorvoetend uitvoeren van klimaatadaptatie leidt er zelf vaak genoeg toe dat er elke dag meer nood is aan klimaatmitigatie en klimaatadaptatie.

Vandaag moeten inspanningen geleverd worden om later, bij ons en op andere plaatsen, schade te voorkomen of voordelen te genereren. Inspanningen en voordelen zitten echter niet altijd in één hand, hetgeen het voor het beleid niet eenvoudiger maakt.

Aanpassen is de boodschap. Of met een technische, wetenschappelijke term: klimaatadaptatie.
We zijn daar op bepaalde beleidsvlakken al een tijdje mee bezig zonder dat we het echt beseffen. Zo zijn er de laatste jaren de doorgedreven inspanningen tegen wateroverlast of is er het meer aanbrengen van bomen en groen of zelfs water in grootstedelijke gebieden.
Er zijn de klimaatwandelingen, waarbij je concreet kunt ervaren waar de klimaatverandering "toegeslagen heeft".
Limburg zet in op klimaatmitigatie (voorkomen dat er nog (veel) broeikasgassen bijkomen) en klimaatadaptatie (ons aanpassen aan het veranderende klimaat).
We moeten het zien als een kans. De kosten van de klimaatwijziging zullen op lange termijn namelijk veel hoger zijn dan de investeringen die we nu moeten doen. Bovendien zorgen deze investeringen maatschappelijk voor heel wat voordelen (onder andere veiligheid, tewerkstelling en innovaties).

Klimaatverandering is meer dan een milieuprobleem, het is een maatschappelijk probleem dat veel beleidsvelden raakt. Klimaat is dan ook geen kwestie van één bevoegdheid, maar moet beleid overschrijdend, horizontaal aangepakt worden door alle politici. Dat is niet evident in de politiek, politici willen immers scoren met hun eigen bevoegdheid. Andere voorbeelden zijn thema’s zoals integrale veiligheid of smart cities.
Dezelfde globale aanpak is nodig voor de diverse bestuursniveaus: klimaat eindigt niet aan de kunstmatige grenzen, die de mens vastgelegd heeft.

Als Limburgse deputatie gaan we met deze publicatie rond het klimaatadaptatiebeleid een bestuurlijk engagement aan en tekenen we de grote lijnen uit voor de toekomst.

We gaan actief werken rond klimaatadaptatie en het Limburgs klimaatadaptieplan wordt normalerwijze aanstaande woensdag 20 september 2017 goedgekeurd door de Limburgse provincieraad.
De Limburgse gemeenten kunnen verder aan de slag met de lokale klimaatrapporten, die in de map van de aanwezige burgemeesters en/of schepenen zitten.
Deze klimaatrapporten bevatten heel wat cijfers en data om het toekomstig beleid mee te sturen en concreet gestalte te geven.
Ze zullen opnieuw toegelicht worden in de loop van oktober via regionale bijeenkomsten van de burgemeesters.

Inmiddels is er het nieuwe Burgemeestersconvenant van de Europese Unie (EU).
Wij hopen dat alle Limburgse gemeenten deze gaan ondertekenen, zoals bij de vorige versie. Een uitnodiging voor elke gemeente voor dinsdag 13 maart 2018 zit eveneens in de map die is uitgedeeld.
De bedoeling is dat elke Limburgse gemeente deze nieuwe Burgemeestersconvenant ondertekent via een besluit van de gemeenteraad in de loop van de komende maanden.
Er zijn twee belangrijke verschillen met het vorige burgemeestersconvenant, ten eerste moeten we opschieten en ten tweede moeten we ook inzetten op adaptatie. Opschieten houdt in dat we in 2020 geen 20 maar wel 30% minder CO₂ mogen uitstoten, en dat vastligt dat we in 2030 minimum 40% moeten dalen. Intekenen op het oude convenant is niet meer mogelijk.

Wij zullen als provincie Limburg de volgende jaren opnieuw de gemeenten ondersteunen als coördinator voor deze vernieuwde Burgemeestersconvenant en met concrete acties op het terrein. Dit wil zeggen van de huidige -20% CO₂ (mitigatie) tegen 2020 naar -40% tegen 2030 én werken rond klimaatadaptatie, dus mitigatie én adaptatie.

Tussen 2030 en 2050 moeten we naar nul% CO₂. Hoe, dat is nog niet duidelijk, en ook Europa spreekt hierover nog geen concrete engagementen uit.

We roepen als provincie Limburg het Limburgse Klimaatparlement, met andere woorden het middenveld, op om deze nieuwe ambities te ondersteunen via engagementen en acties.

Er zijn al heel wat concrete acties qua klimaatadaptatie, zoals klimaatbomen in alle Limburgse gemeenten (een project van Limburg.net en de vzw Centrum voor Duurzaam Groen (CeDuGro), het concept van de klimaatwandelingen, de talrijke ingrepen tegen wateroverlast, het herleggen van beken in hun oorspronkelijke toestand om water meer ruimte te geven, het oordeelkundig onderhouden en omgaan met bossen om ze toe te laten maximaal CO₂ op te nemen, het aanbrengen van minder verharding, het plan om meer speelplaatsen van scholen te vergroenen, etc. Maar er moeten er nog veel meer bijkomen, dichtbij de burger, zodat zij/hij de inspanningen concreet ervaart. Want het blijft hoe dan ook een moeilijke problematiek om uit te leggen en realisaties op het terrein helpen daarbij sterk.

Ik wil afsluiten met een parafrasering van een uitspraak van journaliste Tine Hens.

‘Klimaat is alles. Journalistiek moet daarom stoppen met behagen.’
Is het dan niet gepast, aangewezen of zelfs noodzakelijk dat ik, als politicus, zeg ‘Klimaat is alles. Politiek moet daarom stoppen met behagen’.

Bedankt voor uw aandacht en ik wens u een leerrijke en fijne klimaattop.

Zie onder andere Radio 2 Limburg, avondjournaal, 18-09-2017.  Limburgse Klimaattop: we halen onze doelstellingen niet. www.tvl.be/nieuws, 18-09-2017.

Zie ook Klimaatadaptatie van 15-09-2017 op deze website.

Coverfoto: Peter Vanvelthoven