‘Sappig verteld. Het verhaal achter de fruitteelt in Haspengouw.’

Dit is de titel van de recente publicatie van Erfgoedcel Sint-Truiden in samenwerking met het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) en Toerisme Sint-Truiden.

Het boek handelt over de geschiedenis van de fruitteelt in Haspengouw. Een aantal verhalen zijn bovendien te beluisteren op/via de Haspengouwse wandel- en fietsroutes.

 

Een publicatie met verhalen van mensen achter de fruitteelt in Haspengouw ontbrak tot hiertoe.
Met 'Sappig verteld. Het verhaal achter de fruitteelt in Haspengouw.' komt hier verandering in.
Een resem personen actief in de fruitsector komt hierin aan het woord.

 

 

Nathalie Ceunen, projectmedewerkster voor het CAG, trok van fruitboer naar confituurmaker en van stroopstoker naar veilingmedewerker om te luisteren naar hun verhaal.
Ze registreerde de getuigenissen vakkundig en verwerkte ze nadien, samen met het CAG en Erfgoedcel Sint-Truiden, tot een uniek tijdsdocument.

 

 

Het boek onthult informatie over verschillende aspecten van de fruitteelt vroeger en nu. Zo komen we onder andere te weten hoe de overgang van hoogstam naar laagstam verliep, hoe de veilingen ontstonden en op welke manier de (fruit)boeren verschillende crisissen overleefden.

 

De mondelinge getuigenissen van de geïnterviewden staan centraal in het boek.
Ze wisselen af met fotomateriaal afkomstig uit de privéalbums van de betrokkenen en met beknopte informatie over de Haspengouwse fruitgeschiedenis. 

 

 

Met deze publicatie is Erfgoedcel Sint-Truiden niet aan zijn proefstuk toe met initiatieven qua 'oral history', met andere woorden personen, die de geschiedenis vertellen via persoonlijke getuigenissen.
Eerder was er al de publicatie ’40-’45 Sint-Truidense getuigen van de hand van auteur Fred Bonaers, waar binnenkort een vervolg op komt (’40-’45 Sint-Truidense getuigen vol II).
Zie de tekst ‘Publicatie ‘’40-’45 Sint-Truidense getuigen’ is er!’ van 22 mei 2009 op deze website.


De inhoudelijke waarde van de publicatie 'Sappig verteld. Het verhaal achter de fruitteels in Hapsengouw' is groot. De fruitsector evolueert immers razendsnel.
Even snel als deze evolutie zich heeft voltrokken, dreigt de kennis erover verloren te gaan.
Net daarin schuilt de waarde van de mondelinge geschiedenis, van het luisteren naar en optekenen van getuigenissen.
Mondelinge geschiedschrijving maakt evoluties en processen niet alleen zichtbaar, maar toegankelijk voor een ruim publiek.

 

 

De kwaliteit van dit boek wordt nog vergroot doordat het CAG, waarvan mevrouw Nathalie Ceunen projectmedewerkster is, dit jaar, op 1 februari 2010, de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Smaakcultuur ontvangen heeft.

 

 

Deze publicatie vormt samen met 'Limburgs-Haspengouw een fruitstreek met traditie' van 1997 van de vzw Fruitstreekmuseum en geschreven/samengesteld door mevrouw Veerle Jacobs, een standaardwerk over de fruitteelt in Haspengouw.

 

 

 

Hieronder vindt u het integrale voorwoord van schepen van erfgoed
Els Sneijers en burgemeester Ludwig Vandenhove.

 

 

Beste lezer

 

 

Dat Sint-Truiden, als ‘hoofdstad’ van Haspengouw,totaal verweven is met fruit in al zijn aspecten hoeft geen betoog.

 

 

De vroegere hoogstamboomgaarden en recentere laagstamaanplantingen bepalen voor een groot stuk het uitzicht van het prachtige Haspengouw en behoren niet zelden tot beschermde dorpsgezichten en landschappen.
Met het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) ‘groene waarden’ van 2006, waardoor heel wat hoogstamboomgaarden beschermd zijn en hier een heel beleid rond uitgetekend is, heeft het toenmalige stadsbestuur van Sint-Truiden aangetoond een langetermijnvisie te hebben op het vlak van erfgoed en toerisme.

 

 

Het fruit en de fruitteelt hebben hun stempel gedrukt op Haspengouw.
Het zacht glooiende Haspengouwse landschap biedt in alle seizoenen en vanuit alle windrichtingen schitterende vergezichten en trekt bezoekers aan van heinde en verre.

 

 

Fruit is niet alleen bepalend voor het landschap van onze regio, het is ook een cruciaal onderdeel van onze lokale economie.
Fruit was en is nog steeds bron van inkomsten en inspiratie voor verschillende generaties telers, plukkers en handelaars, voor de coöperatieve veilingen en hun talrijke medewerkers, voor confituur-, stroop- en kistjesmakers, voor het onderwijs en de wetenschappelijke instellingen …

 

 

In een paar decennia tijd kende de fruitsector, net als vele andere maatschappelijke beleidsdomeinen, een snelle evolutie.

 

 

De ‘fruitboeren’ zijn vervangen door echte bedrijven.
Het cultureel erfgoed dat ermee samenhangt, dreigt snel verloren te gaan indien er geen inspanningen worden gedaan om het te bewaren en het niet wordt doorgegeven aan komende generaties.
De verdienstelijke publicatie ‘Limburgs-Haspengouw een fruitstreek met traditie’ uit 1997 van de vzw
Fruitstreekmuseum en geschreven door Veerle Jacobs, moet in dit verband zeker vermeld worden.

 

 

In 2007 werkte Erfgoedcel Sint-Truiden samen met Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) voor het project ‘Appels met zwembandjes’ over veranderingen en de invoer van nieuwe technieken in de fruitteelt.

 

 

Met het project ‘fruitverhalen zetten Erfgoedcel Sint-Truiden, CAG en Toerisme Sint-Truiden sinds november 2008 een verdere stap in de goede richting.

 

 

CAG-projectmedewerker Nathalie Ceunen verzamelde voor ‘fruitverhalen’ talloze mondelinge getuigenissen over alle aspecten van de fruitteelt vroeger en nu.
Zij vormen de basis van deze publicatie ‘Sappig verteld’ en nemen je mee op ontdekkingstocht naar de ontwikkeling van de fruitsector in onze regio, de bekommernissen van de fruittelers, de fruitverwerking tot confituur, sap of stroop …

 

 

De persoonlijke getuigenissen in dit boek wisselen af met veel uniek en origineel fotomateriaal, afkomstig uit privé-albums van de geïnterviewden en met beknopte, historisch onderbouwde en heldere informatie over de Haspengouwse en Sint-Truidense fruitgeschiedenis.

 

 

Dit alles maakt dit boek tot een uniek en fraai tijdsdocument dat zich makkelijk laat lezen door jong en oud, door de fruitspecialist, door de toerist, door het kind op school …

 

 

‘Sappig verteld’ is slechts één luik in het project ‘fruitverhalen’.
Erfgoedcel Sint-Truiden en Toerisme Sint-Truiden werken verder samen om de mondelinge fruitgetuigenissen op verschillende manieren aan het grote publiek te presenteren. Zo zullen deze verhalen ook kunnen worden beluisterd op de Sint-Truidense fietsroutes.

 

 

Met deze publicatie is Erfgoedcel Sint-Truiden niet aan haar proefstuk toe als het op ‘oral history’ of mondelinge geschiedenis aankomt.
Laat dit een publicatie zijn in de lange rij, die nog zal volgen vanuit Erfgoedcel Sint-Truiden!

 

 

Wij danken alle geïnterviewden van harte voor hun medewerking en voor het enthousiasme waarmee zij hun kennis en hun herinneringen ter beschikking hebben gesteld voor de volgende generaties.

 

 

Veel leesgenot!

 

 

Els Sneijers
schepen van erfgoed                                                                    

 

 

Ludwig Vandenhove
burgemeester
federaal volksvertegenwoordiger

 

 

‘Sappig verteld’ is te koop voor 13,00 EUR bij Toerisme Sint-Truiden, Grote Markt 44, 3800 Sint-Truiden.
De verhalen op de fiets- en wandelroutes zijn te beluisteren via een gratis 0800-nummer.