Dat zei burgemeester - federaal volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove tijdens de officiële nieuwjaarsreceptie van de stad Sint-Truiden op zondag 31 januari 2010.

Hij ging ook in op een aantal andere elementen, zoals onder andere de noodzaak voor een interreligieuze dialoog, ook in Sint-Truiden, met de mogelijke vestiging van een interreligieus centrum in het hoflokaal van het minderbroedersklooster en het gegeven dat burgers steeds meer vragen van alle overheidsniveaus, maar niet (altijd) bereid zijn om ervoor te betalen.

Hieronder vindt u de integrale toespraak.

Geachte genodigden
Dames en heren
Beste vrienden

Ik wens u en allen, die u dierbaar zijn het allerbeste toe voor 2010 namens het college van burgemeester en schepenen, de gemeenteraad en mezelf als burgemeester.

Het is nog net januari, dus mogen er nog altijd nieuwjaarswensen uitgewisseld worden.
En deze officiële receptie van de stad Sint-Truiden op de laatste zondagmorgen van januari is een traditie geworden, één van de zovele sedert mijn inmiddels al meer dan 15 jaar burgemeesterschap.

Ik hoop dat al uw verlangens en wensen mogen uitkomen en voor alles een goede gezondheid.
Het is een cliché, ik weet het, maar clichés dienen nu éénmaal om gebruikt te worden.

En nog een cliché nu ik toch bezig ben: bij het begin van een nieuw jaar worden er telkens goede voornemens gemaakt en grote verklaringen afgelegd, die meestal snel vergeten worden.
Of zijn ze dan niet echt gemeend?
Ik wil positief blijven en hoop dat het dit jaar toch iets anders gaat zijn.

Ik hoop dat wij u volgend jaar opnieuw kunnen begroeten in ons gerestaureerd stadhuis.
Als de timing gehaald wordt, moeten we rond nieuwjaar 2011 de officiële (her)ingebruikname ervan kunnen ‘vieren’.

2010 kondigt zich niet zo goed aan, maar het is aan ons om er iets goed(s) van te maken.
Economen zeggen dat het ergste voorbij is, maar dat de grootste gevolgen, vooral op het vlak van de werkgelegenheid en de werkloosheid, nog moeten komen.
En de eerste weken van 2010 bevestigen dit al: een aantal bedrijfssluitingen met de mogelijke sluiting van Opel in Antwerpen als meest in het oog springend.

Internationaal blijft er de dreiging van het terrorisme en we zijn hier de laatste weken nog maar eens met onze neus op de harde feiten gedrukt.
Natuurlijk moeten we terroristen zoveel mogelijk opsporen en straffen, maar de inzet van militaire middelen alleen gaat ons hier niet vooruithelpen.
Naast ‘oorlog’, moet er vooral gezorgd worden dat mensen in de betrokken landen het beter krijgen in plaats van hun toevlucht te moeten nemen tot het zich bekennen tot het terrorisme. Vaak hebben zij nu immers niets te verliezen, enkel maar te winnen.
Het kapen van schepen door ‘moderne piraten’ is hier het beste voorbeeld van.
Pakistan  en Yemen worden de nieuwe probleemlanden bij uitstek, meer dan Afghanistan.
Minder extremisme en dialoog en overleg zijn de oplossingen, niet meer extremisme.

Voor mij is de multiculturele dialoog niet meer voldoende, het interreligieuze is er bijgekomen.
In 2005 heb ik als burgemeester al een initiatief genomen met een gezamenlijke intentieverklaring tussen alle levensbeschouwingen en schoolnetten en enkele specifieke activiteiten.
Momenteel werk ik met de integratiedienst aan een programma om aan deze interreligieuze dialoog een meer permanent karakter te geven.

In diezelfde context blijf ik ijveren, in het verlengde van de succesvolle tentoonstelling 'Van hieraf moet je gaan' (in 2005 rond de beleving van de belangrijkste levensmomenten binnen de verschillende levensbeschouwingen in het kader van de Sint-Trudofeesten), voor de vestiging van een permanente ontmoetingsplaats in Sint-Truiden, waar debatten, lezingen, tentoonstellingen, etc. kunnen doorgaan
Als stad Sint-Truiden hebben we hiertoe het hoflokaal in de tuin van de Minderbroeders in bruikleen genomen en de gesprekken met Limburgs Sterk Merk (LSM) zijn bezig om dit project financieel te ondersteunen.

Trouwens, in de loop van 2010 starten we met de voorbereiding van de Trudofeesten van 2012.

Nationaal blijft er nood aan politieke rust, zeker nu België in de 2e helft van dit jaar voorzitter wordt van de Europese Unie (EU). Bovendien is dit de beste manier om de huidige economische problemen aan te pakken.
Maar politieke rust is wat mij betreft niet tegengesteld aan echt beslissingen nemen en aan een echt daadkrachtig bestuur.

Voor onze regio en de stad Sint-Truiden hoop ik dat we gespaard mogen blijven van ‘grote ongelukken’ en van bedrijfssluitingen en/of afdankingen.
Ik hoop dat de mogelijke sluiting van Opel in Antwerpen weinig of geen gevolgen zal hebben voor een aantal toeleveringsbedrijven uit de automobielsector, die in Sint-Truiden gevestigd zijn.

En wat ik daarnet zei voor België en Vlaanderen, geldt ook voor onze stad: politieke rust!

De economische situatie als gevolg van de bankencrisis zal ongetwijfeld 2010 blijven beheersen.
En we horen er veel over praten in de media, maar merken dit eveneens dichtbij ons. Denken we bijvoorbeeld maar aan de talrijke daklozen, die recent in het nieuws geweest zijn als gevolg van de barre weersomstandigheden.

Maar je merkt het, met kerstmis en nieuwjaar in het vooruitzicht stonden de kranten er vol van en je kon de radio of de televisie niet aanzetten of het was het hoofdpunt.
Vandaag is dit al veel minder het geval.
Typisch voor de huidige mediamaatschappij waarin we leven: als het geen nieuws (meer) is, is het ook geen probleem meer!

Elke dakloze is er één teveel!
Onze maatschappij heeft geld genoeg om het probleem van armen en daklozen op te vangen en zelfs om dit structureel op te lossen.
Dit is een kwestie van keuzes en van solidariteit.

Wij zouden nu van dit ‘collectief meevoelen’, wat al minder groot is dan enkele weken geleden zoals ik daarnet al zei, precies gebruik moeten maken om dit probleem fundamenteel en structureel aan te pakken en er een echt beleid rond te voeren.
Het leger dat er niet klaar voor is, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), die beweren dat het personeel van de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW’s) hier niet flexibel genoeg kan op inspelen, gemeenten en steden, die onvoldoende mogelijkheden hebben, etc.

Alle middelen, kleine en grote, zijn goed om het armoedeprobleem aan te pakken.
Er is geen enkel argument of reden om zich achter te verschuilen om voor deze bevolkingsgroep (n)iets te doen.
Hetzelfde geldt voor alle acties en initiatieven om dit probleem onder de aandacht te brengen.

Om nog maar eens een cliché te gebruiken: ‘Geen woorden, maar daden!’ is hier geen slogan, maar de harde realiteit.

Dames en heren
Beste vrienden

Om de huidige economische crisis aan te pakken moeten alle overheden (mee) hun verantwoordelijkheid opnemen.
En wat mij betreft, is dit niet alleen en zeker niet blindelings besparen.

Vanuit mijn opleiding als economist ben ik een aanhanger van John Maynard Keynes, die precies op zulke ogenblikken bepleitte dat de overheid meer geld in de economie moest pompen, hetgeen nu bijvoorbeeld gebeurt in de Verenigde Staten door massaal geld bij in omloop te brengen.
En ik ben hier in goed gezelschap: zelfs professor doctor Paul De Grauwe van de Katholieke Universiteit Leuven (KUL), die vroeger nochtans eerder bekend stond als neo-liberale economist, bepleit dit tegenwoordig in elk interview.

En wat dat besparen betreft, vind ik dat sommige sectoren hier zeker niet voor in aanmerking komen, integendeel zelfs, verhogen is hier de boodschap. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan initiatieven ter bestrijding van armoede, ontwikkelingssamenwerking, sociale economieprojecten en tewerkstellingsbevorderende maatregelen.

En als ik zeg alle overheden, heb ik het tevens over gemeenten en steden, dus ook de stad Sint-Truiden.
Bijkomend element hiervan is dat dit geld relatief snel in de lokale economie terechtkomt.

Kan de begroting van de stad Sint-Truiden dit aan?
Het is precies de uitdaging om een goed evenwicht te vinden tussen enerzijds een beleid voeren op de diverse maatschappelijke domeinen en anderzijds een gezond financieel beleid.
En met mijn gemeentelijke bestuurservaring weet ik dat de stad Sint-Truiden het financieel nooit gemakkelijk zal hebben omwille van een aantal specifieke factoren, zoals onder andere het grootste grondgebied van Limburg, maar de toestand is niet zo dramatisch als hij (soms) door sommigen wordt voorgesteld.

Bij zulke beschouwingen mogen we niet uit het oog verliezen wat de basisdoelstelling is van een gemeente en/of stad: een goede dienstverlening aan de burger aanbieden tegen een zo laag mogelijke prijs, met andere woorden de burger zo weinig mogelijk belastingen laten betalen.
En hier knelt precies het schoentje voor de financiën van alle overheidsniveaus: de burger verwacht en wil steeds meer, liefst gratis. Met andere woorden, wij vinden heel wat diensten en dienstverlening logisch, maar willen er niet of alleszins zo weinig mogelijk voor betalen.
Prijsverhogingen in de privé-sector bij de aankoop van kleding, voeding, vrijetijdsmateriaal of een wagen, of in de vrijetijdsbesteding etc. worden aanvaard, een hogere prijs, laat staan meer belastingen voor een betere dienstverlening, roepen veel meer (negatieve) reacties op.

Belangrijk in dit verband is de maatschappelijke evolutie.
Vergeleken met mijn beginperiode als burgemeester vanaf 1 januari 1995 zijn er heel wat bevoegdheden en taken voor gemeenten en steden bijgekomen en is onze maatschappij een stuk ingewikkelder geworden. Zonder volledig te zijn, noem ik bijvoorbeeld de asielzoekersproblematiek en het integratiebeleid, bladerbakken, buitenschoolse kinderopvang, city-marketing met heel wat evenementen om zich te profileren ten opzichte van andere gemeenten en steden, duurzaam beleid, erfgoed, mobiliteit met meer aandacht voor de infrastructuur in functie van de zogeheten zwakke weggebruiker en voor het openbaar vervoer en de politiehervorming, het preventiebeleid met onder andere gemeenschapswachten. En zo kan ik nog een tijd doorgaan.

Evoluties van financiën en het personeelsbestand van gemeenten en steden, ook in Sint-Truiden, moeten tegen die achtergrond bekeken worden.
Cijfers en percentages zijn één zaak, de inhoud, die erachter zit, een andere.

Dit klinkt misschien niet populair, maar het is wel de realiteit.
En als politicus moet je dit ook durven zeggen aan de bevolking.
Vraagt de bevolking precies geen politici, die de zaken durven voorstellen en zeggen zoals ze zijn?
Of zeggen ze dit enkel en willen ze vaak de waarheid niet horen?

Dames en heren
Beste vrienden

2009 is gekenmerkt door relatief communautaire stilte, ik hoop voor 2010 op hetzelfde.
In het jaar dat België voorzitter wordt van de Europese Unie (EU) van 1 juli tot en met 31 december zou het buitenland helemaal niet begrijpen ‘dat we onder mekaar ruzie zouden maken’.
Nog meer dan anders zou benadrukt worden dat dit haaks staat op de steeds groter wordende Europese éénmaking.

Niemand kan ontkennen dat ons land nood heeft aan een verdere staatshervorming, maar deze kan alleen maar tot stand komen in kalme en serene omstandigheden, met voldoende gezond (politiek) verstand en zonder politiek opbod. Met andere woorden, eerst moet hiertoe het juiste klimaat geschapen worden.

De burger wil vooral een doorzichtiger en efficiënter bestuur, wil hier liefst zo weinig mogelijk belastingen voor betalen en ligt echt niet wakker en weet het vaak ook niet van welk bestuursniveau bevoegd is voor wat.
In die zin kan voor mij een verdere staatshervorming een verdere opsplitsing van bevoegdheden inhouden, maar evenzeer een herfederalisering van sommige taken.

Een staatshervorming kan hiertoe enkel een middel zijn, geen doel op zich.
Hetzelfde geldt met betrekking tot de aanpak van de huidige economische crisis.

In die context wil ik tot slot eveneens even stilstaan bij de zogeheten interne staatshervorming binnen Vlaanderen, waarbij de structuren veréénvoudigd zouden worden en de gemeenten en steden meer bevoegdheden, met daaraan gekoppeld meer financiële middelen, zouden krijgen.
Het is één van de beloftes van de huidige Vlaamse regering.
Deze ‘interne’ staatshervorming lijkt mij zeker zo belangrijk als de ‘echte’, ‘grote’.

Onlangs heb ik hier samen met een aantal collega-burgemeesters over de democratische partijgrenzen heen namens de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), waar ik lid ben van het directiecomite, nog een persconferentie over gegeven.

De boodschap was duidelijk: de betutteling van gemeenten en steden door Vlaanderen moet stoppen!

Uit alle bevragingen blijkt dat de burgers het meest vertrouwen hebben in het bestuursniveau dat het dichtst bij hen staat, meer bepaald de gemeenten en de steden.
Een reden temeer om gemeente- en stadsbesturen meer bevoegdheden te geven met uitgebreidere financiële middelen, die daartegenover staan, zoals dat in heel wat andere Europese landen het geval is.

Bovendien wordt het beleid en de regelgeving van gemeenten/steden zo ingewikkeld dat er echt een democratisch deficit dreigt.
Als beroepspoliticus kan ik soms nog moeilijk ‘volgen’, hoe wil je dan dat de lokale politicus, die politiek als hobby of aanvullend op een andere job uitoefent alle dossiers inhoudelijk kan kennen?

Ook het primaat van de politiek in Vlaanderen moet terugkeren.
Niet de ambtenaren, wel de democratisch verkozen politici moeten het voor het zeggen hebben.

Zonder in detail te treden, stelt de VVSG een aantal principes voorop, die de situatie zouden moeten verbeteren, met name:
- beperking van de planlasten, die in het kader van heel wat beleidsdomeinen (cultuur, jeugd, ruimtelijke ordening, sport, etc.), worden opgelegd;
- minder formalistische en gedetailleerde regelgeving;
- minder intermediaire organen, de zogeheten ‘verrommeling’;
- een open taakstelling in het kader van het kerntakendebat over welk beleidsniveau wat moet doen;
- het behoud van de voorziene groei van het Gemeentefonds;
- de evaluatie van de bestuurskracht van gemeenten en steden, niet in het minst van de kleinere.

Dames en heren
Beste vrienden

Bedankt voor uw aandacht en nog een prettige verderzetting van deze receptie.